समानुपातिकमा साना दलको मत ठूलालाई सांसद पद

काठमाडौं– निर्वाचनको मतपरिणाम अन्तिम चरणमा पुगिरहेका बेला धेरैको चासो छ– यसपालि कुन–कुन दल राष्ट्रिय पार्टी बन्लान् ?

निर्वाचन आयोगको पछिल्लो आँकडाअनुसार हालसम्म नेपाली कांग्रेस, नेकपा एमाले, नेकपा माओवादी केन्द्र, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी, जनता समाजवादी पार्टी र जनमत पार्टी गरी सात दल राष्ट्रिय दल बन्ने निश्चित छ । यी दलले प्रत्यक्षतर्फ एक सिट र समानुपातिकतर्फ सदर मतको तीन प्रतिशत ल्याउनुपर्ने ‘थ्रेसहोल्ड’ कटाएपछि राष्ट्रिय पार्टी बन्ने निश्चित भएको हो । 

एकीकृत समाजवादी, नागरिक उन्मुक्तिलगायत दलहरू राष्ट्रिय पार्टी बन्न संघर्षरत छन् । तर, यी दलले पाएको मतलाई हेर्दा उनीहरूलाई राष्ट्रिय पार्टीको मान्यता पाउन सहज देखिँदैन । 

राष्ट्रिय पार्टी बन्न नसक्नेहरूको मत के हुन्छ, त्यो मत कहाँ जान्छ ? उनीहरूको मत राष्ट्रिय पार्टीको मान्यता पाउने दलहरूले पाउँछन् । 

कसरी ?

यसलाई बुझ्न २०७४ प्रतिनिधिसभा समानुपातिकतर्फको मतपरिणामलाई हेरौँ । 

०७४ निर्वाचनमा ४९ दल चुनावी मैदानमा होमिएका थिए । तीमध्ये एमाले, कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, राष्ट्रिय जनता पार्टी नेपाल र संघीय समाजवादी फोरम नेपाल गरी ५ दलले मात्र समानुपातिकमा तीन प्रतिशत कटाएका थिए । 

उक्त निर्वाचनमा ९५ लाख ४४ हजार ७७९ सदर मत थियो । जसमा पहिलो हुने ३१ लाख ७३ हजार ४९४ मत पाएको थियो । जुन ३३ दलमलव २४ प्रतिशत हो । दोस्रो स्थानको कांग्रेसले ३१ लाख २८ हजार ३८९ मत अर्थात् ३२ दशमलव ७७ प्रतिशत मत ल्याएको थियो ।

त्यस्तै, तेस्रो हुने माओवादीले १३ लाख ३ हजार ७२१ अर्थात् १३ दशमलव ६५ प्रतिशत मत पाएको थियो । चौंथो स्थानको राष्ट्रिय जनताले ४ लाख ७२ हजार २५४ अर्थात् ४ दशमलव ९४ प्रतिशत मत ल्याएको थियो । 

यस्तै, सूचीको पाँचौ स्थानमा रहेको संघीय समाजवादीले ४ लाख ७० हजार २०१ अर्थात् ४ दशमलव ९२ प्रतिशत मत ल्याएको थियो । 

तत्कालीन विवेकशील नेपालीले र राप्रपा क्रमशः २ दशमलव २२ र २ दशमलव ०६१ प्रतिशत मत पाएका थिए । तर, राष्ट्रिय दलको तीन प्रतिशत थ्रेसहोल्ड कटाउन नसकेपछि उनीहरूको मत ठूला दलले पाए । यी दुई मात्र होइन, बाँकी ४२ दलले पाएको मत पनि पनि ठूला दलको पोल्टामा पायो । 

राष्ट्रिय पार्टीको थ्रेसहोल्ड कटाउन नसक्ने ४४ दलले सदर मतको ९ लाख ९६ हजार ७२० मत पाएका थिए । यो १० दशमलव ४४ प्रतिशत हो । यो सबै लाभ राष्ट्रिय पार्टी पाउने ती पाँच दलले पाए । 

यो लाभ प्राप्त गरेपछि उनीहरूको मतप्रतिशत बढ्यो, जसले उनीहरूलाई थप सांसद दिलायो । सुरुमा ३३ दशमलव २४ प्रतिशत भएको एमालेको पछि ३७ दशमलव १ प्रतिशत भयो । कांग्रेसको ३२ दशमलव ७७ मतप्रतिशत ३६ दशमलव ६ प्रतिशत पुग्यो ।

त्यस्तै, माओवादी केन्द्रको १३ दशमलव ६५ बढेर १५ दशमलव ३ हुन पुग्यो । राष्ट्रिय जनता पार्टी नेपालको ४ दशमलव ९४ प्रतिशत मत वृद्धि भएर ५ दशमलव भयो । संघीय समाजवादी फोरमको मत पनि वृद्धि भयो । उसको ४ दशमलव ९२ बाट ५ दशमलव ५ भयो ।

यसपालिको संघीय चुनावमा कुल ४८ दल सहभागी छन् । तीमध्ये सात दल राष्ट्रिय दल बन्ने निश्चित छ । बाँकी ४१ दलले अन्तिम मतपरिणाम सार्वजनिक हुँदासम्म पनि ‘थ्रेसहोल्ड’ कटाउन सकेनन् भने उनीहरूको मत ठूला दलकै पोल्टामा पुग्नेछ ।