मकवानपुरमा पुनर्निर्माण : बेवास्तामा सरकारी अनुदान

हेटौंडा : २०७२ सालको महाभूकम्पपछि मकवानपुरमा निजी आवास पुनर्निर्माणको लाभग्राही सूचीमा परेका २६ सय ७६ लाभग्राही सम्झौता गर्नै आएनन् ।

जिल्लामा भूकम्पले  ३७ हजार ५ सय ५ घर पूर्ण क्षति गरेको थियो। भने १० हजार २ सय ४७ घरमा आंशिक क्षति गरेको थियो। जसमध्ये पूर्ण क्षति व्यहोरेका ३५ हजार ७६ लाभग्राहीले राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणसँग निजी आवास बनाउन सम्झौता गरेका छन् । यस्तै प्रवलीकरण तर्फ १० हजार २ सय ४७ घर पहिचान भएकामध्ये  ८ हजार १ सय १५ लाभग्राहीले मात्रै सम्झौता गरेका छन् ।

प्रवलीकरण तर्फ आंशिक क्षति भएका २ हजार १ सय ३२ लाभग्राही सम्झौता गर्नै नआएको जिल्ला आयोजना कार्यान्वयन इकाई (अनुदान व्यवस्थापन तथा स्थानीय पूर्वाधार) मकवानपुरका प्रमुख बिमल किशोर केपीले बताउँछन् । पूर्ण क्षतिको पहिचान भएर सम्झौता भएका ३५ हजार ७६ लाभग्राही मध्ये पहिलो किस्ता ३४ हजार ३३२ लाभग्राहीले लिएका छन् । त्यस्तै दोस्रो किस्ता २७ हजार ६ सय ८३ जनाले र तेस्रो किस्ता २३ हजार ३ सय ४१ जनाले लिए ।

मकवानपुर जिल्लामा समग्रमा ९३ प्रतिशत लाभग्राहीले निजी आवास निर्माण गरेको प्रमुख केपी बताउँछन् । मकवानपुर जिल्लामा भूकम्पले आशिंक क्षति पुर्‍याएर प्रवलीकरण तर्फ ८ हजार ७ सय ९९ जनाले पहिलो किस्ता लिएका थिए । तर, उनीहरू मध्ये एक प्रतिशत अर्थात १ सय ७ जनाले मात्रै दोस्रो किस्ता लिएका छन् ।

उनका अनुसार भूकम्पले क्षति पुर्‍याएको घर प्रवलीकरण गर्न लाभग्राहीले रुचाएनन् । प्रवलीकरण तर्फका ५ हजार लाभग्राहीले भवनको पुनर्निर्माण गर्ने भएका छन् । अन्य ३५ सयले भने सामान्य मर्मत् गर्ने भएको प्रमुख बताउँछन् । भूकम्पले क्षति पुर्‍याएका भवनको प्रवलीकरण गर्न महंगो हुने भएकाले लाभग्राहीले रुची नदेखाएको उनको भनाई छ । यस्तै जिल्लामा भूकम्पपछि प्राधिकरणका इन्जिीनियर पुग्नुपूर्व नै घर निर्माण गरेका ६ सय २२ जनालाई पहिलो, दोस्रो र तेस्रो किस्ता एकमुष्ट रुपमा ३ लाख ५० हजार उपलब्ध गराइएको छ । जिल्लामा निजी आवास तर्फ १ अर्ब २२ करोड रुपैयाँ खर्च भएको प्रमुख केपीले जनाउँछन्। यही असार मसान्तसम्म निजी आवास निर्माणको सम्पूर्ण काम सक्ने उनले भनाइ छ । छिटपुट बाँकी रहेका निजी आवास निर्माणको काम असारपछि स्थानीय सरकारलाई हस्तान्तरण हुने उनी बताउँछन् ।

३०५ विद्यालयको पुनर्निर्माण 

मकवानपुर जिल्लामा ०७२ सालको भूकम्पछि विद्यालयको भौतिक संरचनामा व्यापक रुपमा परिवर्तन भएको छ । भूकम्प प्रतिरोधी, बालमैत्री, अपाङ्गमैत्री विद्यालयका भवनहरू बनेका छन् । जिल्लामा भूकम्पबाट क्षति भएका ५ सय १६ विद्यालयमध्ये हालसम्म ३ सय ५ विद्यालयको पुनर्निर्माण सम्पन्न भई सञ्चालनमा आएका छन् ।

जिल्लामा विद्यालयको भवन, शौचालय, खानेपानी निर्माणमा २ अर्ब ७१ करोड खर्च भइरसकेको जिल्ला आयोजना कार्यान्वय इकाई (शिक्षा) मकवानपुरका प्रमुख बद्रि पाठकले जानकारी दिन्छन् । भवनको आवश्यकता परिपूर्ति भएपनि त्यसको संरक्षण र सम्वर्धनमा स्थानीय सरकारले पनि चासो देखाउनुपर्ने उनको भनाई छ । ‘भूकम्पपछि बनेका भवनमा रंगरोगन गर्नसमेत विद्यालयको आर्थिक अवस्थाले पुग्दैन’, उनी भन्छन् ।