लथालिंग छन् सरकारी सवारीसाधन, न तिर्छन् कर न गर्छन् लिलाम

काठमाडौँ- ललितपुरस्थित हरिहरभवनको कृषि विभागमा ८९ वटा सवारीसाधन अलपत्र अवस्थामा छन् । १२० मध्ये ८९ वटा सवारीसाधन अलपत्र अवस्थामा छन् । ८३ वटा मोटरसाइकल/स्कुटर र ६ वटा चारपाङ्‍ग्रे सवारी साधन अलपत्र अवस्थामा भेटिएका हुन् । 

कृषि विभागका प्रवक्ता अरुण काफ्लेले ७५ वटा सवारीसाधन भएको जानकारी दिए । काफ्लेका अनुसार चालु अवस्थामा दुइपाङ्ग्रे सवारीसाधन ३० वटा, मर्मत गर्नुपर्ने ८ वटा र लिलाम गर्नुपर्ने ३५ वटा रहेको छ । चारपाङ्ग्रे सवारीसाधन ८ वटामा मर्मत गर्नुपर्ने २ वटा र लिलाम गर्नुपर्ने ३ वटा रहेका छन् ।

अधिकांश सवारीसाधन वर्षौदेखि नचलाएको अवस्थामा भेटिएका छन् । विभागले आफ्नो विवरणमा उल्लेख नगरेका ४० सवारी साधन अलपत्र अवस्थामा छ । कतिपय सवारी साधनको बिलबुकसमेत छैन ।

अचम्मको कुरा त कार्यालय परिसरभित्रै भएको सवारी साधनहरूको सही तथ्याकंसमेत विभागका कर्मचारीहरूसँग छैन । कार्यालय प्रमुखदेखि तल्लो तहका कर्मचारीहरू एकले अर्कालाई दोष देखाएर पन्छिछन् ।

सूचना अधिकारी काफ्ले आफू विभाग आएको चार महिना मात्रै भएकाले सबै सवारी साधनबारे जानकारी राख्न नपाएको बताउँछन् । विभागकै अर्की अधिकृतले विवरण अपडेट गर्न खोजे पनि हाकिमहरूले नमानेको बताउँछिन् । 'नयाँ हाकिमहरू आउँदा अवस्था यस्तो छ भनेर भन्छौँ तर उनीहरू हिजो जे छ त्यही गर्नुस् टाउको नदुखाउनुस् भन्नुहुन्छ', उनले इकागजसँग भनिन् । आफूले परिवर्तन गर्न खोजे पनि नसकेको उनको गुनासो छ । 

काफ्लेले अधिकांश सवारीसाधनहरू विगतका आयोजनाहरू समाप्त भएपछि हस्तान्तरण भएर आएको बताए । 'विभिन्न परियोजनाहरू सञ्चालित थिए ती समाप्त भएपछि सवारीसाधन यही जिम्मा लगाएको देखिन्छ' उनले भने, ‘कतिपय आयोजनाहरू प्रदेशमा गएकाले पनि सवारीसाधन यही जिम्मा लगाउँदा धेरै देखिएको हो ।' विभागले ६ वर्षदेखि नयाँ सवारीसाधन खरिद नगरेको उनले बताए ।

सरकारी कार्यालय नै सवारी कर तिर्दैनन् 
कृषि विभागमा थन्किएर रहेका ८९ सवारीसाधन अधिकांशको कर नतिरेको पाइएको छ । २०७० साल अघिदेखि नै ती सवारी साधनको कर नतिरेको हो । कर धेरै भएकाले नतिरेको विभागका एक अधिकृतले जानकारी दिए ।

'एउटा सवारी साधनको ५० हजार देखि ६० हजारसम्म कर पुगिसकेको छ' उनले भने, 'नेपाल सरकारलाई घाटा लाग्छ भनेर कर नतिरेका हौँ ।' कर तिर्दा राज्यको ढुकुटीबाटै पैसा जाने उनको तर्क छ । 

मर्मत गर्न बजेट पुग्दैन 
प्रवक्ता काफ्लेले मर्मतका लागि प्रत्येक सवारी साधन बापत वर्षेनी १० हजार बजेट आउने जानकारी दिए । बजेटले मर्मत गर्न रकम अपुग हुने उनले बताए ।

'८ वटा बाइक र २ वटा चारपाङ्ग्रे मर्मत गर्नुपर्नेछ’ उनले भने,’ सरकारले छुट्याएको बजेटभन्दा धेरै लाग्ने भएकाले त्यतिकै राखेका छौँ ।' यसवर्ष ७ लाख बजेट मर्मतका लागि छुट्याएकाले मर्मत गरेर केही सवारीसाधन चलाउने उनले जानकारी दिए ।

सवारीसधान लिलाम गर्न समस्या
सरकारी सवारीसधान लिलाम गर्न समस्या भएको विभागका प्रवक्ता काफ्लेले जानकारी दिए । कतिपटक लिलामको प्रक्रिया सुरु गर्न खोज्यौँ तर एकदम झन्झटिलो छ ।

वर्षौदेखि कर नतिरेकाले लिलामी गर्न समस्या भएको उनले बताए । व्यक्तिगत सवारी साधनको लिलाम यातायात विभागले गर्छ भने सरकारी सवारी साधनको लिलाम हेभी इक्वीपमेन्ट डिभिजनले गर्दै आएको छ ।

हेभी इक्वीपमेन्ट डिभिजन काठमाडौँका सूचना अधिकारी विजय हाछेथु २० वर्ष पुगेका र मर्मत गर्न २५ प्रतिशत बढी खर्च लाग्ने सवारी साधन लिलाम गरिने बताउँछन् । त्यसको लागि सबै करहरू चुक्ता हुनुपर्ने उनले जानकारी दिए । 

लगतकट्टाका लागि त्यो अवधिसम्मको कर चुक्ता हुनैपर्ने उनको भनाइ छ । उनले भने, ‘सरकारी सवारी साधन भनेर कर छुट हुदैन तिनैपर्छ ।' गाडीहरू जलेमा कामै नलाग्ने भयो भने पनि  तिनीहरूको लिलाम गर्न सकिने उनले बताए ।