'इरान वार्तामा प्रमाणीकरण मुख्य विन्दु’

वासिङ्टन- अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पका विशेष दूतले सोमबार संयुक्त राज्य अमेरिका र इरान बीचको कुनै पनि आणविक सम्झौता तेहरानको संवर्धन र हतियार क्षमताहरूको प्रमाणीकरणमा निर्भर हुने बताएका छन् ।

“पहिलो बैठक सकारात्मक, रचनात्मक, बाध्यकारी थियो”, गत हप्ता ओमानमा वार्ताका लागि अमेरिकी प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व गरेका स्टिभ विटकफले टेलिभिजनमा फक्स न्युजसँगको अन्तर्वार्तामा भने ।

‘यो संवर्धन कार्यक्रममा प्रमाणीकरणको बारेमा धेरै हुन गइरहेको छ’ भन्दै उनले इरानको आणविक कार्यक्रमलाई पूर्ण रूपमा विघटन गर्न आह्वान गर्न छोडेको देखिन्थ्यो ।

“उनीहरूलाई तीन दशमलव ६७ प्रतिशतभन्दा बढी समृद्ध गर्न आवश्यक छैन”, ट्रम्पले आफ्नो पहिलो कार्यकालमा सन् २०१८ मा बाहिरिएको अघिल्लो आणविक सम्झौताअन्तर्गत अनुमति दिइएको अधिकतम स्तरलाई सन्दर्भ गर्दै रियल स्टेट व्यवसायी विटकफले भने, “केही परिस्थितिमा उनीहरू ६० प्रतिशतमा छन्, अन्य परिस्थितिमा २० प्रतिशत । त्यो हुन सक्दैन र तपाईंलाई जसरी उनीहरू दाबी गर्छन्, नागरिक आणविक कार्यक्रम चलाउन आवश्यक छैन जहाँ तपाईं तीन दशमलव ६७ प्रतिशतभन्दा बढी समृद्ध गर्दै हुनुहुन्छ ।”

सन् २०१५ मा ट्रम्पले त्यागेको बहुपक्षीय सम्झौताले इरानलाई आणविक बम निर्माण गर्न व्यावहारिक रूपमा असम्भव बनाउने लक्ष्य राखेको थियो भने एकै समयमा यसलाई नागरिक आणविक कार्यक्रमलाई अगाडि बढाउन अनुमति दिएको थियो ।

अन्तर्राष्ट्रिय आणविक ऊर्जा एजेन्सी (आइएइए) ले इरानसँग अनुमानित दुई सय ७४ दशमलव आठ किलोग्राम युरेनियम रहेको बताएको छ । यो ६० प्रतिशतमा समृद्ध छ र ९० प्रतिशत हतियार ग्रेडको नजिक छ ।

‘हतियारीकरण’ क्षमताहरूको प्रमाणीकरण इरानसँगको वार्तामा अर्को ‘महत्त्वपूर्ण’ विन्दु हुने विटकफले बताए ।

“यसमा मिसाइलहरू समावेश छन्, उनीहरूले त्यहाँ भण्डार गरेका मिसाइलहरूको प्रकार र यसमा बमको ट्रिगर समावेश छ”, उनले फक्स होस्ट सीन ह्यानिटीलाई भने, “कुनै पनि औपचारिक कागजातको विवरणमा समस्या लुकेको हुन्छ, आशा छ कि हामीसँग कागजातको मस्यौदा प्राप्त गर्ने उच्च गुणस्तरको समस्या हुनेछ । तर प्रमाणीकरण मुख्य विन्दु हुनेछ जसले यस सम्झौतालाई समर्थन गर्दछ ।” (एएफपी)