बसको छतको यात्रादेखि जीपलाइनसम्म

नयाँ नयाँ सजाऔँ है संसार, सुख दुःख बाँडौँ है मिलेर...
धुलिखेलको बुटिक होटलमा टहलिँदै युटुबमा गित सर्च गर्ने क्रममा साइनोको यो गीतले मलाई अतीततिर दौडाएको छ । साइनोका भुवन केसी र तृप्ति टोटलानी बसको छतमा बसेर यो गीतमा रमाइरहेको दृश्यबाट फ्ल्यासब्याकमा मेरो अतीतले मलाई तरङ्गित बनाइरहेको छ । यो गीतको केही दृश्यमा लामोसाँघु जिरी सडकको यात्रा पनि देखिएकाले मेरो विगत कर्कलाको पातमा टिलपिलाएका पानीका थोपाझैँ बनेका छन् ।

एसएलसी उत्तीर्ण गरेर २०४५ सालमा कलेज पढ्न काठमाडौँ गएपछि चरिकोट–काठमाडौँको यात्रा बाक्लिँदै गयो । मिनीबसबाट सुरु भएको मेरो यात्रा २०४६/०४७ तिर आइपुग्दा ठूलो गियरवाला लामो बसमा रुपान्तरण भएको थियो । सिन्धुपाल्चोकको खाडिचौरबाट उकालो लागेपछि थुप्रै मोडसहितको साँघुरो बाटोमा त्यो लामो बसमा यात्रा गर्नु कम्ता जोखिम थिएन । 

जोखिम जस्तोसुकै होस्, बानी कस्तो भने बसका सिटहरु खाली नै भए पनि छतमा बसेर अगाडिपट्टि खुट्टा झारेर हावासँग सुरम्य स्पर्शसहितको यात्रा नै चाहिने । लामो बस साँघुरो घुम्तीहरुमा ब्याक नगरी गन्तव्य पहिल्याउन सम्भनै हुँदैन थियो । अनि छतको बसाइमा बसले ब्याक गियर हाल्दा मन नै सिरिङ्ग हुनेगरी खसेखसेझैँ बनाउने । 

साँघुरो घुम्तीमा बसको ब्याक गियरले एकैछिन मन आत्तिए पनि चिसो सिरेटोमा मनलाई अलौकिक आनन्दको परिकल्पनामा विचरण गराउँदै सुन्दर प्राकृतिक दृश्यावलोकनसहितको त्यो यात्रा अर्को पटकका लागि पनि परिवर्तन गर्नै नसकिने । 

प्रहरी प्रशासनको निगरानीका कारण बसको छतमा चढेर यात्रा गर्ने मेसो मिलेन भने चालकसँगै गियर बक्स माथि बसेर घुम्तीहरुमा गोलो बडेमाको ह्यान्डिल घुमाउन सघाई लाग्दाको सम्झना पनि कति सुखद लाग्छ । अझ दसैँतिहारको यात्राको त कुरै नगरौँ । बसको सिटमात्र हैन, छत पनि खचाखच । यो बेला प्रहरीले पनि नदेखेझै गरिदिने भएकाले निर्धक्क खुट्टा झारेर हात हल्लाउँदै साथीहरुसँग दोहोरी गाएर छतमा रमाउनुको मजै अर्को ।  

युट्युबले बल्झाएको मेरो अतीत बुटिक होटलका सञ्चालक सुशील ब्याञ्जुको अतीतसँग मेल खाएको छ । त्यतिबेलाका जुत्ता चप्पलका व्यवसायी उनले पनि काठमाडौँ–चरिकोटको यात्रामा बसको सिट हैन छतलाई नै रोज्ने गरेका रहेछन् । ब्याञ्जुजी र मेरो यात्रा संस्मरणले होटल बुटिकका सहयात्री पत्रकार मोतिराम तिमल्सिना, जीवन लामा, गोकर्ण भण्डारी र नरेन्द्र अधिकारीलाई कुनै अर्कै ग्रहको दैनिकी वर्णन गरेझैँ लागेको भान उनीहरुको अनुहारको भावमा पढिरहेका थियौँ ।  

दोलालघाटबाट खोलाको तीरैतीर पानीका छालहरुसँग लुकामारी गर्दै अगाडि बढेर खाडीचौरमा बोइलर कुखुराको मासुसँग भात खाँदाको स्वाद अहिले पनि जिब्रोको कुनै कुनामा बसिरहेको छ । खाडीचौर बजारमा चिनियाँ सामानको किनमेल र पुलको छेउमा पुगेर गर्मी छल्दै पसिना पुछेको याद पनि ताजै लाग्छ । खाडिचौरको उकालोले मुडेको पहाड नभेट्दासम्म छतको बसाइँको जोखिम अहिले अनुमान गर्दा निधारबाट पसिना चिटचिटाउँछन् । 

पहाडको कुना कन्दरा र हिमालको उज्यालो दृश्यसँग लुकामारी खेल्दै हावाका झोकाहरुलाई शरीरका प्रत्येक अङ्गहरुले गरेको स्र्पशको बखान गरिरहँदा बुटिक होटलका सञ्चालक सुशील ब्यञ्जुजी जति उत्साहित र उत्तेजित बन्दै जान्थे बुटिकका सहयात्री पत्रकार साथीहरू त्यति नै जिज्ञासु र चकित पर्दै जान्थे । त्यतिबेलाको सडक, बस र यात्रुको चाप । साँच्चै छतको यात्रा रोमाञ्चक मात्र थिएन, अत्यन्तै जोखिम र साहसिक पनि थियो ।

बुटिकका सञ्चालक सुशील ब्यञ्जुजी र मेरो संस्मरणको एउटा संयोग यो समयले जुराइदिएको छ । हामीले त्यतिबेला अलिकति रहर, अलिकति बाध्यता र अलिकति बहकाउमा बसको छतमा बसेर गरेको यात्रा सहज लाग्ने साहसिक र जोखिमको यात्रा थियो । जसको संस्मरण हामीले चाहेर या नचाहेरै बडो उत्साहित र उत्तेजित हुँदै गरिरहेका थियौँ । 

हाम्रोे धुलिखेल बसाइको लक्ष्य आधुनिक साहसिक खेल जीपलाइनमा सहभागी हुनु थियो । जीवन लामाले बसको छतमा रमाउँदै साहसिक यात्रा गरे कि गरेनन् तर उनकै कुतकुतीमा हामी धुलिखेलको जीपलाइनतिर दौडिएका थियौँ । समय हेर्नुस् त, उतिबेला बसको छतमा चढेर हामी साहसिक बाध्यतामा हेलिएका थियौँ, अहिले हेर्दै आतेस लाग्ने जीपलाइन जस्तो साहसिक खेलमा चरम आकांक्षालाई पूरा गर्न सहभागी भइरहेका छौँ । 

अब हामी चाहेर पनि बसको छतमा यात्रा गर्न सक्दैनौँ । त्यो प्राकृतिक साहस अब रोमाञ्चक संस्मरणमा मात्र सम्भव छ । दुर्घटना धेरै बढेपछि बसका छतहरु हटाइएका छन् । लामो बसको सट्टा आधुनिक हाइड्रोलिक गियरवाला सानो बसहरु सञ्चालनमा छन् । अझ भनौँ, दोलखा झर्ने अधिकांश यात्रुहरुको कि त आफ्नै सवारी साधन भइसकेको छ कि सुमो र माइक्रोमा यात्रा गर्न रुचाउँछन् । अब धुलिखेलको बुटिक होटलका सञ्चालक सुशील ब्याञ्जुले बसको छतमा बसेर यात्रा गर्ने कुरा उतिबेलाको संस्मरणमा मात्र सीमित हुनेछ ।  

तर कृत्रिम साहसिक खेलहरुले पनि हामीलाई मानव जीवनप्रतिको समर्पण र उत्साह थप्ने काम गरेको छ । धुलिखेलमा जीपलाइन सञ्चालन गर्ने सिन्धुपाल्चोकका व्यवसायी केदार थापा धन्यवादका पात्र छन् जसले यो साहसिक खेल सुरु गरेका छन् । 

उतिबेलाको रहरको जोखिमलाई सम्झिएर जीपलाइनका लागि अगाडि बढेका मेरा पाइलाहरु अलिअलि काँपिरहेका थिए । मुटुको ढुकढुकीलाई सकेसम्म हातले रोक्ने प्रयेत्न गरेको भए पनि अनुहारको रातोपिरो भावले मेरो डर साथीहरुसँग लुकेको थिएन । अझ हामीसँगै जीपलाइनमा तैरिन बुटिक होटलबाट कस्सिएर अगाडि बढेका पत्रकार नगेन्द्र अधिकारी त दर्शकमात्र भएर बसे । तर मैले मभित्रको त्रास र आतेसमा पनि लज्जाबोध भने गरिनँ किनभने जीपलाइनका सहयात्री मोतिराम, जीवन र गोकर्णको अनुहारको भाव पनि आतेसकै प्रतिविम्ब थियो । जीपलाइनको डोरीमा हुइँकिन फलामको भर्‍याङ चढ्दै गरेको उनीहरुको खुट्टा पनि सुषुप्त ढङ्गले काँपिरहेका थिए । अझ भनाँै, जीपलाइनका लागि पुगेका अधिकांश साथीहरुको अनुहारको भाव र खुट्टाको चाल हाम्रो भन्दा भिन्न थिएनन् । जीपलाइनमा दुईपटक विचरण गरिसकेका एकजना अनलाइन खबरका पत्रकार मित्रले भने हामीलाई हौसला दिइरहेका थिए । उनको हौसलाले हामीलाई केही ताकत मिलेको थियो । 

अझ मैले त साहस गरेर उनीहरुको अगाडि भनिदिए– डराउनु पर्दैन साथीहरु पहिले म यो डोरीमा हुइँकिन्छु । अहिले सम्झन्छु त्यतिसम्मको साहसका लागि बसको छतमा गरेको विगतको यात्राले पो बल मिलेछ कि ! जेहोस् त्रासमै भए पनि अगाडि बढेका हाम्रा पाइलाहरुले गन्तव्य पहिल्याएरै छोड्यो । 

एक मिनेटको त्यो आकाशे विचरणमा मैले सत्य युगका देवी देवताको कहानी याद गरे । डोरीमा बाँधिएर माथि आकाशमा उड्दै पृथ्वीलाई नियाल्दा सडकका घुम्ती, घरहरुका बान्की, खेतका गराहरु र हरियालीले मन नै फुरुङ्ग बनाउने । सायद स्वर्ग यस्तै हुन्छ होला । स्वस्थानी व्रत कथामा उल्लेख गरिएको विमान यसैगरी गन्तव्यतिर लाग्थे होलान् । आहा ! त्यो पल, कति सुखद थिए होलान् । अहिलेको जस्तो धुवाँ र धुलोको त्रास अनि प्रकृतिको अव्यवस्थित क्षयीकरण त पक्कै थिएन होला । खुला आकाश र भरिला हिमशृङ्खला, टम्म मिलेका वनस्पति र थरीथरीका फूलहरू, कति अलौकिक थिए होलान् हाम्रो पृथ्वी ।

नेपालको धेरै ठाउँमा अहिले बन्जी जम्पिङ, जीपलाइन, प्यारा ग्लाइडिङ जस्ता साहसिक खेलको विकास र विस्तार भएका छन् । पोखरा, पर्वत, सिन्धुपाल्चोक लगायतका जिल्लाहरुमा सुरु भएको यस्ता साहसिक खेलले आन्तरिक एवं बाह्य पर्यटकलाई भरपूर मनोरञ्जन दिएको छ । साहसिक खेलसँगै परम्परागत स्वादका आधुनिक होटल तथा रेस्टुरेन्टहरुको विकाससमेत भएका छन् । जुत्ता चप्पलका होलसेल व्यवसायी सुशील ब्यञ्जुजी अहिले त्यसलाई छोडेर होटल व्यवसायमा होमिएका छन् र सफल बन्दै पनि गएका छन् ।

यो मुलुकको आर्थिक विकासका लागि व्यवसायीहरुको नयाँ नयाँ प्रयोग पक्कै पनि महत्वपूर्ण प्रयास हो । यसको व्यवस्थापन र विस्तारमा सरकारले समेत ध्यान दिने हो भने आर्थिक विकाससँगै मुलुकको ठूलो हिस्साले बदलिँदो यो समयमा पनि विगतका सुखद् संस्मरणलाई आधुनिक प्रविधिमार्फत सहजै ताजा राख्ने सक्ने थिए । अनि विदेशी पर्यटकहरूले पनि पहाड र हिमालै हिमालले घेरिएको हाम्रो देशमा साहसिक खेलमा रमाउँदै आफ्नो मुलुक फर्किएर अनन्तः अन्तकालसम्म नेपाल पुकार्ने थिए ।