विदेशी स्टारबाट टाढिँदै चिनियाँ फुटबल लिग

काठमाडौं : सन् २०१७ को जनवरीमा चेल्सीका मिडफिल्डर ओस्कार चिनियाँ सुपर लिग खेल्न सांघाई पुगे । विश्व फुटबलमा नाम बनाएका खेलाडीहरू चिनियाँ क्लब फुटबलमा प्रवेश गर्ने सिलसिला चलिरहेको थियो । त्यसै बखत ओस्कारले सांघाई एसआईपीजीको हिस्सा बन्‍ने निर्णय गरे । सांघाई एसआईपीजीले अन्य चिनियाँ क्लबहरुले जस्तै युरोपियन लिग खेलिरहेका खेलाडीहरुलाई अनुबन्ध गर्न ठूलो खर्च गर्दै थियो ।

त्यसै अनुरुप सांघाई एसआईपीजीले ओस्कारलाई ६० मिलियन युरो हालेर खरिद गर्‍यो । जुन एसियाली क्लब फुटबलको सरुवा बजारको इतिहासमै महंगो स्थान्तरण थियो । चिनियाँ क्लबहरूले फुटबल सरुवा बजार बिगारिरहेको भन्दै आलोचना गर्ने सूचिमा चपिए, आर्सन वेङ्गर । आर्सनलका पूर्व प्रशिक्षकले ओस्कार जस्ता खेलाडी महंगो मूल्यमा चिनियाँ लिग जाँदा त्यसले विश्व क्लब फुटबलमा नकारात्मक प्रभाव ल्याउने धारणा राखे ।

ओस्कार चीन गएको चार वर्षपछि अवस्था फेरिएको छ । चिनियाँ फुटबल संघ (सीएफए) ले त्यहाँका क्लबहरूको स्टार खेलाडी किन्‍ने रुचिमा बन्देज लगाउने कोशिस गरेको छ । विभिन्‍न किसिमका नियम लगाएर । अब चिनियाँ क्लबहरूले नयाँ नियम अनुसार विदेशी खेलाडी अनुबन्ध गर्दा १०० प्रतिशत ‘ट्रान्सफर’ कर तिर्नुपर्ने छ । विदेशी खेलाडीहरुलाई तीन मिलियन युरो (प्रति वर्ष) भन्दा बढी तलब दिन नपाइने व्यवस्था पनि लागू गरिएको छ । अनि घरेलु खेलाडीहरूका लागि पनि तलब सिमा तोकिएको छ ।

विदेशी खेलाडी धेरै तलब पाउने लोभमा चिनियाँ फुटबल लिग खेल्न जाने तथ्य लुकेको छैन् । हुन पनि चिनियाँ क्लबहरू खेलाडीलाई एसियाकै अन्य ठूला लिग खेल्ने क्लबहरूले भन्दा धेरै तलब दिन्थे । त्यसकारण पनि चिनियाँ क्लबहरूको खर्च दक्षिण कोरियाली क्लबहरूको भन्दा १० गुणा धेरै अनि जापानी क्लबहरूको भन्दा तीन गुणा धेरै रहेको बताइएको छ । क्लबहरूको खर्च ठूलो भए पनि चिनियाँ खेलाडीको स्तर उकासिएको भने छैन् । न त चिनियाँ राष्ट्रिय फुटबल टोलीको भविष्य नै उज्जवल हुने संकेत देखिएको छ । यी कारणले पनि चिनियाँ फुटबल संघले आवश्यक कदम चाल्नै पर्ने आवश्यकता थियो ।

अब चिनियाँ लिग खेल्ने सबै खेलाडीले आ-आफ्ना क्लबसँग नयाँ सम्झौता गर्नेछन् । सिन्ह्वाका अनुसार क्लबहरूले हालका लागि आफ्ना महंगा स्टारलाई थप सम्झौता गराउँदै आर्कषक तलब दिइरहन सक्नेछन् । तर त्यस्तो सुविधा लामो समयसम्म रहने छैन । अर्को वाक्यमा, महंगो सरुवा रकम र आर्कषक तलब प्रस्तावका कारण हुने खेलाडी सरुवा अब रोकिनेछ ।

चिनियाँ फुटबल संघले ल्याएको नयाँ नियमको प्रभाव देखिन सुरु भइसक्यो । ओस्कारसँगै चीन पुगेका हल्कले सांघाई एसआईपीजी गत महिना छाडेका छन् । सांघाई एसआईपीजीको सम्झौता सकिएको र नयाँ सम्झौतामा विगतको जस्तो तलब नहुने भएकाले उनले चीन छाड्ने निर्णय गरेको अनुमान गर्न ग्राहो छैन् । त्यस्तै, यसै साता मात्रै इटालियन फरर्वाड ग्रजियानो पेल्लेले समेत चीनबाट बाहिरिने निर्णयमा पुगे ।

चिनियाँ लिगमा पाउलिन्हो र माराउने फेलाइनी जस्ता केही स्टार अझै छन् । तर कुनै बेला विश्व फुटबलमा नाम कमाएका खेलाडीहरुले भरिएको लिगमा ‘ग्लोबल’ स्टारको संख्या बिस्तारै कम हुदै गएको छ । त्यसो त पछिल्ला ‘ट्रान्सफर विन्डो’ मा चिनियाँ क्लबहरु चिनिएका फुटबलरको खरिदमा सक्रिय देखिएनन् । २०१९ मा वेस्टह्यामबाट मार्को आरनाउटोभिच सांघाई एसआईपीजी जानुबाहेक अर्को स्टार चीन गएको देखिएन ।

अधिक मात्रामा स्टार खेलाडीलाई अनुबन्ध गर्ने सिलसिला रोकिने भएपनि चिनियाँ लिगले विश्वस्तरिय प्रशिक्षकलाई स्वागत गरिरहने बताउछन्, त्यहाँका फुटबल प्रशासकहरु । ठूलो रकम खर्च गरेर स्टार भित्र्याएर मात्रै घरेलु फुटबलको विकास नहुने रहेछ भन्‍ने निचोडमा पुगेका चिनियाँ, एकेडेमीमा लगानी गर्ने र युवा प्रतिभाको विकासमा लाग्ने बताउँछन् । कोभिड-१९ ले चिनियाँ अर्थतन्त्रमा प्रभाव पारेका कारण पनि चिनियाँ लिगमा नयाँ सिजनका लागि ओस्कार वा हल्क जस्ता स्टार अनुबन्धित हुने सम्भावना छैन् ।

फुटबल संघको नयाँ नियम र कोभिडले बिगारेको अर्थतन्त्रका कारण, चिनियाँ क्लबहरुले विगतमा जस्तो खर्च अब फेरी गर्ने छैनन् । वेङ्गरले कुनै समय प्रिमियर लिगलाई असर पुर्‍याउन सक्ने लिगका रुपमा ब्याख्या गरेको प्रतियोगिता, अब मितब्ययी हुने प्रयासमा छ । सरुवा बजारमा ठूलो खर्च गरे पनि चिनियाँ क्लबहरुले एसियन च्याम्पियन्स लिगमा समेत राम्रो प्रदर्शन गर्न नसकेपछि चिनियाँ फुटबल प्रशासकहरु घरेलु फुटबलको संरचनामै परिवर्तन ल्याउने निर्णयमा पुगेका हुन् ।