अमेरिकी राष्ट्रपतीय निर्वाचनमा प्रिमियर लिगका क्लब मालीकहरूको सर्मथन कसलाई ?

प्रिमियर लिगका धेरै क्लबहरूमा अमेरिकी लगानी छ । कतिपय क्लबमा उनीहरू मुख्य लगानीकर्ता हुन् भने कतिपयमा उनीहरूको लगानी थोरै छ । जे होस्, आर्सनल, एस्टन भिल्ला, क्रिस्टल प्यालेस, लिड्स, लिभरपुल, म्यानचेस्टर युनाइटेड र वेस्टह्याम जस्ता क्लबहरूमा अमेरिकी नागरिकहरूको लगानी कुनै न कुनै रूपमा छ नै ।

अमेरिकी राष्ट्रपतीय निर्वाचन नजिक आइरहँदा विश्व फुटबलमा सर्वाधिक लोकप्रिय लिग खेल्ने क्लबका लगानीकर्ताले कुन उम्मेदवारलाई सर्मथन गर्छन् भन्ने कुराको खोज आफँैमा रोचक छ । त्यसो त अमेरिकी राजनीतिमा धनी नागरिकहरूले आफूलाई मन पर्ने उम्मेदवार र पार्टीलाई चन्दा दिने चलन दशकौँ देखिएको हो । जुन युरोपियन राजनीतिमा कम अभ्यास हुन्छ ।

सन् २०१६ को अमेरिकी राष्ट्रपतिको चुनावी दौडका क्रममा करिब ६.५ बिलियन डलर खर्च भएको थियो । जुन त्यसको एक वर्षपछि बेलायतमा भएको चुनावमा खर्च भएको रकम भन्दा ठ्याक्कै १ सय गुणा धेरै हो । जबकि दुई मुलुकको जनसंख्यालाई तुलना गर्ने हो भने अमेरिकाको जनसंख्या बेलायतको भन्दा ५ गुणाले मात्र धेरै छ ।

अमेरिकामा कसले कसलाई कति दान गर्‍यो भन्ने थाहा पाउन अमेरिकाको संघीय निर्वाचन आयोगको वेबसाइटमै हेरे पुग्छ । तर विस्तृत विवरण सकंलन गर्न भने सजिलो हुँदैन किनभने चन्दा दिनेहरूले एकै वर्षमा सबै रकम उपलब्ध गराउने होइनन् । उनीहरूले विभिन्न वर्षहरूमा चन्दा उपलब्ध गराएका हुन्छन् ।

दुवै पार्टीका उम्मेरवारलाई चन्दा दिने अमेरिकीहरूको संख्या पनि उल्लेख्य नै हुन्छ । कोलम्बिया विश्वविद्यालयका शोधकर्ता माइकल जी मिल्लेरका अनुसार धनाढ्य अमेरिकीहरूले राजनीतिक आस्थाका आधारमा नभई भविष्यमा लाभ लिन सकिन्छ सकिँदैन भन्ने विश्लेषणका आधारमा चन्दा दिने गरेका छन् । अमेरिकी निर्वाचन अभियानको वित्तीय स्रोतबारे अध्ययन गर्ने मिल्लर भन्छन्, हामीले गर्ने शोधले के देखाउँछ भने राजनीतिज्ञहरू आम जनताप्रति भन्दा चन्दादाताप्रति बढी जवाफदेही देखिन्छन् ।  

धेरैजसो धनाढ्य अमेरिकीहरूले प्रत्येक निर्वाचनमा विजयी उम्मेदवारलाई नै सर्मथन गरेको देखिएको छ । अमेरिकी खेलकुदमा लोकप्रिय रहेका क्लबका धेरैजसो मालिक तथा लगानीकर्ताहरूले सन् २०१६ को चुनावमा डेमोक्र्याट पार्टीका भन्दा रिपब्लिकन पार्टीका उम्मेदवारलाई धेरै चन्दा दिएको देखिएको थियो ।   

किन धनी अमेरिकीहरूले बढीजसो रिपब्लिकन पार्टीलाई सर्मथन गर्छन् त ? किनभने रिपब्लिकनले सधैँ ट्याक्स घटाउने नीति लिन्छ । सन् २०१७ मा पनि राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र उनका साथी सांसदहरूले ट्याक्स घटाउन ल्याइएको आवश्यक ऐनलाई सर्मथन गरेका थिए ।

पछिल्लो चुनावमा अमेरिकी क्लब मालिकहरूले सिधै राष्ट्रपतिको उम्मेदवारलाई चन्दा दिँदा भने हिलारी क्लिन्टन प्राथमिकतामा परिन् । पछिल्लो समयमा खेलाडी तथा सर्मथकहरूले क्लब मालिकहरूलाई उदारवादी चिन्तन बोकेका राजनीतिज्ञलाई मात्र समर्थन गर्न दबाब दिइरहेका छन् ।

आर्सनल

स्टान क्रोएन्केले खेलकुदमा लगानी गर्नुअघि रियल स्टेटमा संलग्न थिए । वालमार्टको नाममा व्यापार साम्राज्य भएको वाल्टन परिवारमा नाता गाँसेका क्रोएन्केले आर्सनलबाहेक एनएफएल, एनबिए र एमएलएस लगायतका विभिन्न अमेरिकी लिगमा खेल्ने क्लबमा लगानी गरेका छन् ।

जेम्स मोन्टेग्युको दि बिलिनियर्समा उल्लेख भएअनुसार क्रोएन्केले सन् २००० देखि २०१३ सम्ममा करिब तीन लाख डलर रिपब्लिकन उम्मेदवारहरूका चुनावी अभियानमा दान गरेका थिए ।

सन् २०१६ मा उनले रिपब्लिकन पार्टीका सिनेट उम्मेदवार छनौट कमिटीलाई समेत ३३ हजार चार सय डलर चन्दास्वरूप उपलब्ध गराएका थिए । तर त्यही वर्ष उनले हिलारी क्लिन्टनको चुनावी अभियानलाई पनि १ लाख डलर चन्दा दिएको बताइन्छ । उनले दिएको सबैभन्दा ठूलो चन्दा रकम भने १० लाख डलर रहेको थियो । उनले ट्रम्प राष्ट्रपतिमा चुनिएर आएपछि सो बराबरको रकम दान गरेका थिए ।

एस्टन भिल्ला

रेन्डी लेर्नर सन् २००६ बाट २०१६ सम्म एस्टन भिल्लाको क्लब मालिकका रूपमा रहे । सन् २०१८ देखि इजिप्टका नासेफ साविरिस र अमेरिकी नागरिक वेस एडेन्स भिल्लाको लगानीकर्ताका रूपमा भित्रिए । एडेन्स अमेरिकी बास्केटबल लिगको मिलवाउकी बक्सका सह लगानीकर्ता पनि हुन् । क्रोएन्केले रिपब्लिकन र डेमोक्रयाट दुबैलाई सर्मथन गरेपनि एडेन्स भने डेमोक्रयाटलाई मात्र सर्मथन गर्छन् ।

सन् २०१६ मा एडेन्सले क्लिन्टनको चुनावी अभियानमा सर्मथन गरिरहेको समूहलाई ७० हजार डलर दान दिएका थिए । त्यस्तै २०१८ को मध्यावधि निर्वाचनमा पनि उनले डेमोक्रयाटसँग नजिक रहेका समूहहरूलाई ७५ हजार डलर चन्दा दिएका थिए । पछिल्ला वर्षहरूमा एडेन्सले डेमोक्रयाटका सिनेट उम्मेदवारहरूलाई दसौँ हजारभन्दा बढी बराबरको चन्दा उपलब्ध गराएका छन् । उनले जोन म्याककैन र बाराक ओबामाका लागि पनि चन्दा दिएका थिए । बिगतमा उनले रिपब्लिकन उम्मेदवारहरूको चुनावी अभियानलाई आर्थिक सहयोग नगरेका होइनन् तर एकदम नगण्य मात्र ।

गत अगस्टमा अमेरिकी प्रहरीको गोलीले मारिएका अश्वेत अमेरिकी नागरिक ज्याकब ब्लेक मारिएपछि विरोधमा मिलवाउकीले महत्वपूर्ण प्ले अफ खेल बाहिष्कार गरेका थिए ।  एडन्सले विज्ञप्ति जारी गर्दै क्लब र खेलाडीका निर्णयलाई सर्मथन गर्दै ट्रम्प सरकारको आलोचना पनि गरेका थिए ।    

उत्तरमा, ट्रम्पले त्यसै साता एनबिए बढी नै राजनीतिक हुन थालेको भन्ने अभिव्यक्ति दिएका थिए । अमेरिकी समाज राजनीतिक रूपमा विभाजित हुने क्रम बढिरहँदा क्लब मालिक, खेलाडी लगायतले राजनीतिक वक्तव्य दिने सिलसिला बढेको छ । अमेरिकी क्लबहरूले कतिपय राजनीतिक र समाजिक मुद्दामा पक्ष लिनैपर्ने बाध्यता हुन्छ । जस्तै, ब्लेक मारिँदा मिलवाउकीले अश्वेत नागरिकहरूको अधिकारका पक्षमा नबोलेको भए उसका सर्मथक तथा खेलाडीहरूको चर्को आलोचना सहनुपर्ने हुन सक्थ्यो । 

क्रिस्टल प्यालेस

स्टिभ पेरिस बाहेक क्रिस्टल प्यालेसका दुई अमेरिकी मालिक छन् । तीमध्ये डभिड ब्लिटजरले जो बाइडनको चुनावी अभियानलाई सहयोग गरिरहेका छन् भने जोसुवा ह्यारिस ट्रम्पसँग नजिक छन् । यी दुईको एनबीए र एनएचएलका खेल्ने क्लबहरूमा पनि लगानी छ ।   

गत वर्ष ब्लिटजरले बाइडेनको चुनावी अभियानलाई २८ सय डलर आर्थिक सहयोग गरेका थिए भने विगतमा अन्य डेमोक्रयाट समूहहरूलाई हजारौँ डलर सहयोग गरिसकेका छन् । तर उनले मिच म्याककोन्नेल जस्ता रिपब्लिकन पार्टीका नेताहरूलाई पनि सहयोग गरेका छन् । ट्रम्पसँग ह्यारिसको सम्बन्धबारे त विदेशी सञ्चार माध्यमले समेत लेख्न भ्याएका छन् ।

२०१८ मा लि गार्डियन र न्यूयोर्क टाइम्सले ह्यारिसले धेरै पटक ट्रम्पका ज्वाइँ जेरड कुश्नरसँग भेट गरेको भन्ने समाचार प्रकाशित गरेका थिए । उनले ह्वाइट हाउसमा कुनै जिम्मेवारी पाउन सक्नेसम्मको समाचार आएका थिए । भलै ह्यारिस ह्वाइट हाउस प्रवेश गरेनन्, तर उनको कम्पनीले कुश्नरको परिवारलाई रियल स्टेटमा लगानी गर्न एक सय ८४ मिलियन डलर ऋण भने दियो ।

ह्यारिसले सन् १९९९ देखियताका वर्षहरूमा अमेरिकी राष्ट्रपतीय चुनावका आकांक्षीहरूलाई आठ लाख डलरभन्दा बढी आर्थिक सहयोग गरिसकेका छन् । उनले सन् २००८ मा बाराक ओबामाको चनावी अभियानलाई पनि २३ सय डलर चन्दा दिएका थिए । ब्लिटजर र ह्यारिसले अमेरिकी सहरमा रगंभेदविरुद्ध लड्न संयुक्त रूपमा २० मिलियन डलर सहयोग गर्ने घोषणा गरेका थिए ।

फुलहम

फुलहमका मालिक शाहिद खान पाकिस्तानी मूलका हुन् । खानको अमेरिकी फुटबल लिग खेल्ने ज्याकसनभिल जागुएर्स र अल एलिट रेसलिङमा पनि लगानी छ । आर्सनलका क्रोएन्के जस्तै, खान रिपब्लिकन पार्टीका भोटर हुन् । उनले ट्रम्पको चुनावी अभियानमा एक मिलियन डलरभन्दा बढी दान गरेका थिए । सातवटा देशमा मुस्लिमलाई अमेरिका प्रवेशमा कडाइँ गर्ने घोषणा गरेपछि भने खानले ट्रम्पको विरोध गरेका थिए ।

अमेरिकामा जर्ज फ्लोइडको हत्या भएपछि खानले एक लेख लेख्दै अमेरिकामा व्याप्त रगंभेदको विरोध गरेका थिए । उनले ट्रम्पको सिधा आलोचना नगरी अमेरिकी समाजमा कोरोना भाइरसले ल्याएको विभाजनबारे समेत चर्चा गरेका थिए । 

केही वर्षअघि लन्डनको वेम्बली रगंशाला खरिद गर्न प्रयास गरेका खान, ट्रम्पका आर्थिक नीतिका प्रशंसक हुन् ।

लिड्स युनाइटेड

लिड्स युनाइटेडको नब्बे प्रतिशत शेयर इटालियन व्यापारिक परिवार आन्द«ेइ राड्रिज्जानीको नाममा छ । तर बाँकी १० प्रतिशत शेयर भने अमेरिकी योर्क परिवारका नाममा छ । योर्क परिवारको लगानी एनएफएल खेल्ने सान फ्रान्सिसको र्फोटिनाइनर्समा पनि लगानी रहेको छ ।

जोन योर्क र डेनिस योर्कले रिपब्लिकन पार्टीका उम्मेदवारहरूलाई सन् २००० देखि निरन्तर आर्थिक सहयोग गर्दै आइरहेका छन् । अरु क्लब मालिकहरूको तुलनामा योर्क परिवारको सहयोग राशि सानो छ । तर उनीहरूले आफ्नो सहर ओहायोका रिपब्लिकन उम्मेदवारहरूका अभियानलाई निरन्तर सहयोग गर्दै आएका छन् । 

लिभरपुल

लिभरपुल र बोस्टन सहर लेफ्ट विचारधारासँग नजिक छन् । यी दुई सहरका ठूला क्लब, बोस्टन रेड सक्स र लिभरपुल हुन् । जसलाई फेनवे स्पोर्टस गु्रपले सञ्चालन गर्छ । फेनवेको स्थापना लेफ्ट विचारधारा बोक्ने अमेरिकी अर्बपति जोन डब्लु हेनरी र टोम वेरनरले गरेका हुन् ।

वेरनर क्लिन्टन परिवारसँग नजिक छन् । उनले गत वर्ष बाइडेनको चुनावी अभियानलाई ७५ हजार आर्थिक सहयोग गरेका थिए । 

सन् २००४ मा रेड सक्सले ८६ वर्षमा पहिलो पटक वल्र्ड सिरिज जित्यो । त्यसको केही दिनपछि नै वेरनर र हेनरी जोन केरीको चुनावी ¥यालीमा देखा परेका थिए । केरी तिनै हुन् जो जर्ज डब्लु बुसलाई दोस्रो पटक राष्ट्रपति हुनबाट रोक्न असफल भएका थिए ।

हेनरी पनि डेमोक्रयाट पार्टीसँग नजिक छन् । उनको बोस्टन ग्लोब नामक पत्रिका छ । जो ट्रम्पको नीतिहरूको कट्टर आलोचक हो । यो पत्रिकाले सन् २०१६ को निर्वाचनमा हिलारी क्लिन्टनलाई सर्मथन गरेको थियो । ट्रम्प स्वतन्त्र मिडियाका विपक्षमा रहेको भन्दै उनीविरुद्ध बोस्टन ग्लोबले अभियान नै चलाएको थियो । 

म्यानचेस्टर युनाइटेड

कुनै समयमा ट्रम्प पुत्रको आर्सनल जर्सी लगाएको फोटो सामाजिक सञ्जालमा भाइरल थियो । त्यसपछि ट्रम्प पनि आर्सनल समर्थक नै रहेछन् कि भनेर अड्कल काटियो । उनले प्रस्टीकरण दिए, म आर्सनलको सर्मथक होइन । तर सोही लिगमा मेरो साथीको अर्को क्लब छ । उनी म्यानचेस्टर युनाइटेडतर्फ इंगित गर्दै थिए ।

युनाइटेडको प्रमुख लगानीकर्ता परिवारका एड ग्लेजरले ट्रम्पको चुनावी अभियानलाई ९८ हजार डलर दान दिएका थिए । त्यस्तै उनले ५२ सय डलर हिलारी क्लिन्टनको अभियानलाई पनि दिएका थिए । तर त्यसै दिन उनले रिपब्लिकन पार्टीको कमिटीलाई भने ३३ हजार ४ सय बराबरको आर्थिक सहयोग गरे । 

पछिल्ला वर्षहरूमा ग्लेजर परिवारले ट्रम्पलाई दिने सहयोगमा वृद्धि गरेको छ । आसन्न निर्वाचनका लागि चलिरहेको ट्रम्पको चुनावी अभियानका लागि एडले चार लाख डलर सहयोग गरेका छन् । एडले ट्रम्पका लागि फन्डरेजिङ अभियान चलाउँदै २ लाख ५० हजारभन्दा बढी रकम संकलन गरेका थिए । 

उनका भाइहरू ब्रायन र जोलले पनि रिपब्लिकन पार्टीका विभिन्न तहका उम्मेदवारलाई सहयोग गर्दै आएका छन् । त्यस्तै, ग्लेजर परिवारकै अभ्राम भने डेमोक्रयाटसँग नजिक छन् । उनले यस वर्ष मात्र बाइडेनको चुनावी अभियानलाई चार लाखभन्दा बढी सहयोग गरेका छन् ।  

शोधकर्ता मिल्लर, अमेरिकी धनाढ्य परिवारमा सदस्य भिन्दाभिन्दै पार्टीसँग नजिक हुनु अनौठो नभएको बताउँछन् । धनी परिवारका सदस्य आफ्नो रुचि अनुसारका पार्टी र उम्मेदवारसँग नजिक रहन्छन् । अमेरिकी समाजमा यो नयाँ होइन । कुनै परिवार सम्पन्न छ भने त्यसका सदस्य कहिले पनि एउटै पार्टीमा हँुदैनन् । मिल्लरले यसै भने ।

वेस्टह्याम युनाइटेड

प्रिमियर लिगकै वेस्टह्याममा ८६ प्रतिशत शेयर बेलायती व्यापारी डेभिड सुलिभन र डेभिड गोल्डको छ । बाँकी लगानी भने अमेरिकी अल्बर्ट ट्रिप स्मिथको नाममा छ ।  स्मिथ, अरु क्लब मालिकभन्दा लो प्रोफाइलमा रहन चाहन्छन् । तर उनले रिपब्लिकन पार्टीका नेताहरूलाई २० हजार डलरभन्दा बढी सहयोग गरेका छन् ।

प्रिमियर लिगका क्लबका अमेरिकी मालिकहरू रिपब्लिकन र डेकोक्रयाटमा विभाजित भए पनि अरु लिगका क्लबमा लगानी गरेकाहरू भने प्रायः एकै पार्टीमा आबद्ध छन् ।

पछिल्लो वर्षमा इटालियन फुटबलमा अमेरिकी लगानी बढ्दो छ । सन् २०१८ मा उसी मिलानमा अमेरिकी लगानीकर्ता भित्रिएका थिए । मिलानको मुख्य लगानीकर्ता इलियोट म्यानेजमेन्ट कर्पोरेसन हो । यसको संस्थापक रहेका पउल सिङ्गरले गएका वर्षहरूमा रिपब्लिकन पार्टीलाई प्रिमियर लिग क्लब मालिकहरूको भन्दा धेरै सहयोग गरेका छन् । उनी एलजिबिटी अभियानलाई पनि सहयोग गरिरहेका हुन्छन् ।

इटालीकै क्लब एस रोमाको मालिक पनि अमेरिकी नागरिक हुन् । डान फ्रेडकिनले यसै वर्ष मात्र रोमा खरिद गरेका हुन । उनी रिपब्लिकन पार्टीका सर्मथक हुन् ।

त्यस्तै सिरी एकै पार्माका मालिक हुन् काइल क्राउज । उनले पछिल्ला वर्षमा रिपब्लिकन पार्टीका मिट रोम्नी लगायतका नेताहरूलाई ७२ हजारभन्दा धेरै चन्दा दिएका छन् ।  फियोरेन्टिनाका मालिक रोक्को कोमिसो सानैमा अमेरिका पुगेका थिए । अमेरिकामा उनको देशकै सबैभन्दा ठूलो कम्पनी (मिडियाकोम) छ । कोमिसोले पनि रिपब्लिकनलाई सर्मथन गर्छन् । उनले ट्रम्पको चुनावी अभियानलाई २७ हजारभन्दा धेरै सहयोग गरेका थिए ।

जर्मनीको फुटबल लिगका क्लबमा विदेशी लगानी भित्र्याउन सजिलो छैन । उता स्पेनका ठूला क्लबहरूको सञ्चालन मोडल इङ्ल्यान्ड र इटलीको भन्दा धेरै फरक छ । तथापि स्पेनको मर्योकामा भने अमेरिकी रियल स्टेट व्यापारी रोर्बट सारभर क्लब मालिकका रूपमा छन् । उनी पनि रिपब्लिकनकै भोटर हुन् । उनले सन् २००८ को चुनावमा जोन म्याककैनलाई ७० हजार चन्दा दिएका थिए । 

(दि एथलेटिकमा प्रकाशित यो आलेख इकागजका प्रबिनबिक्रम कटवालले भावानुवाद गरेका हुन् ।)