घोषित चिनियाँ खोप किन आएन ?

काठमाडौँ : चीनले अनुदानमा उपलब्ध गराउने भनिएको कोभिड-१९ विरुद्धको खोप अझै नेपाल आइपुगेको छैन । चीन सरकारको आनाकानीले हो या नेपाल सरकारको बेवास्ताले ढिलाई भएको हो अझै स्पष्ट हुन सकेको छैन । नेपाल सरकारले चीनलाई र चीन सरकारले नेपाललाई अनौपचारिक रूपमा दोषारोपण गरिरहेको भए पनि खोप अझै आउन सकेको छैन् । 

नेपाल सरकारले कोरोना भाइरसविरूद्धको चाइनिज खोप ‘भेरो सेल’लाई प्रयोगका लागि अनुमति दिएलगत्तै चीनले उक्त खोप नेपाल पठाउने बताएको थियो । तर अझै पनि चीनले उक्त खोप नेपाल पठाउन सकेको छैन । चीनको कम्पनी सिनोफार्मले तयार गरेको उक्त खोप चीनले अनुदान उपलब्ध गराउने कार्य नै तीन किस्तामा घोषणा गरेको थियो ।

चीनले सुरुमा तीन लाख डोज खोप उपलब्ध गराउने भनेको थियो भने परराष्ट्रमन्त्री प्रदीप ज्ञवाली र चिनियाँ समकक्षी वाङ यीबीच टेलिफोन वार्तापछि त्यो अनुदान ५ लाख पुगेको थियो । त्यो घोषणा हुँदासम्म दक्षिण छिमेकी भारतबाट १० लाख डोज खोप ल्याएर नेपालमा खोप लगाउने कार्य सुरु भएको थियो । 

अक्सफोर्ड आष्ट्राजेनेकाले विकाश गरेको र सेरम इन्स्टिच्युट अफ इन्डियाले उत्पादन गरेको कोभिसिल्ड खोप गत ८ माघमा भारतले १० लाख डोज नेपाललाई अनुदानस्वरूप दिएको थियो । पहिलो चरणमा ‘फ्रन्टलाइनर’ स्वास्थ्यकर्मीहरूलाई दिइएको उक्त खोप दोश्रो चरणमा पत्रकार र कुटनीतिज्ञहरूलाई दिइएको छ ।

त्यसलगत्तै चीनको खोपलाई नेपालको औषधि व्यवस्था विभागले अनुमति दिएपछि बेइजिङ इन्स्टिच्युट बायोलिजकलबाट उत्पादन भइरहेको यो खोपको विषयमा चर्चा सुरु भएको हो । सिनोफार्म खोपले विश्‍व स्वास्थ्य संगठनले तोकेको सम्पूर्ण मापदण्ड पूरा गरेको चीनको दाबी छ । 

चीन सरकारले उक्त खोपलाई ससर्त अनुमति दिइसकेको छ । हालसम्म ३ करोड बढीलाई दिइसकेको जनाइएको छ । तर नेपालमा अझै उक्त खोप किन आएन ? भन्‍ने प्रश्‍नमा स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्री हृदयेश त्रिपाठीले भने, ‘नियमित उडान छैन । नेपालले खोप लिन आफ्नो उडान पठाउन सकेको छैन । उताबाट पनि उडान नहुनाले पनि ढिलाई भएको हो ।’

नेपालले अनुदानमा उपलब्ध खोप दाताले नेपाल पठाउने गरेका छन् । त्यसमा जहाज वा ढुवानी खर्च बेहोर्नु परेको छैन । मन्त्री त्रिपाठीले नेपालमा खोप अभियान चलिरहेको र सहयोगस्वरुप आउने खोप ल्याउने क्रममा रहेको बताए ।

चीनले आठ लाख डोज खोप दिने बताइसकेकाले त्यो खोप आउने चरणमा रहेको बताए । चीनले आफ्नो खोपको प्रभावकारिता ७९ दशमलव ३४ प्रतिशत रहेको दावी गर्दै आएको छ । चीनले उक्त खोप यूएई, इजिप्ट, हंगेरी र पाकिस्तानलगायत मुलुकमा सप्लाई गरिरहेको छ ।

खोप  निजी कम्पनीले तयार गरेको भएपनि याे राजनीतिक कमोडिटीज भइसकेकोले विश्‍व यतिबेला खोप कूटनीतिमा परेको छ । यो कूटनीतिक प्रतिशपर्धा  निकै चर्को छ। नेपाल जस्तो मुलुक यसमा झन बढी समस्यामा परेको परराष्ट्र अधिकारीले बताए ।