कोभिडपछि उकासियो वैदेशिक व्यापार, मासिक व्यापार घाटा बढ्दो

काठमाडौं : गत आर्थिक वर्षबाट घटिरहेको आयात पुसयता बढ्न थालेको छ । पछिल्लो पुस र माघ महिनामा आयात बढेको भन्सार विभागको तथ्यांकले देखाएको छ ।

 गत आर्थिक वर्षको सुरुवातदेखि आयात घट्दै गइरहेको थियो भने निर्यातमा वृद्धि भएको थियो ।सरकारले वाणिज्य नीतिमा आफूले चालेका सुधारको प्रयासको प्रभाव भन्दै श्रेय लिन खोज्यो । सरोकारवालाहरूले यसलाई विश्वव्यापी आर्थिक संकटको प्रभाव समेत भने । तर, यो नेपालको वैदेशिक व्यापारको ईतिहासमा देखिएको सुधारको संकेत थियो । तर, पछिल्ला दुई महिना (पुस र माघमा) आयातमा भएको वृद्धिले व्यापारघाटालाई फेरी बढाउँदै लैजाने संशय बढेको छ ।  

कोरोना महामारीपछि भारत लगायत विभिन्‍न मुलुकले बन्दाबन्दी लगाएपछि उनीहरूसँगको नेपालको व्यापार खलबलियो । अत्यावश्यक बाहेक अन्य वस्तुको आयात ठप्प बन्यो ।

पुस र माघमा भएको अत्यधिक मात्रामा वस्तु आयात भएपछि सात महिनाको कुल आयात पोहोरकै हाराहारी पुगेको छ । मंसिरसम्‍मको तथ्यांकमा आयात र निर्यात पोहोरको तुलनामा कम छन् । तर, पुसपछि आयात र निर्यात दुबै किसिमका व्यापारमा वृद्धि भएको छ ।

पुसमा १ खर्ब ३५ अर्ब रुपैयाँ बराबरको वस्तु आयात भएको छ । तर, गत आर्थिक वर्षको पुसमा यो १ खर्ब १३ अर्ब रुपैयाँ मात्रै थियो । आयात मात्रै होइन, पुसपछि निर्यात व्यापारमा समेत सुधार आएको छ । पुसमा १० अर्ब ७४ करोड रुपैयाँ बराबरको वस्तु निर्यात भएको छ । गत आवको पुसमा निर्यात ९ अर्ब ६६ करोड रुपैयाँ मात्रै थियो ।

मुख्य रूपमा इन्धन, सवारीसाधन र औद्योगिक कच्‍चापदार्थ आयात भएका छन् । सात महिनामा सबैभन्दा बढी डिजेल आयात भएको छ ।

सात महिनामा ३९ अर्ब ७१ करोड रुपैयाँ बराबरको डिजेलको आयात भएको छ ।  १७ अर्ब २६ करोड रुपैयाँ बराबर खाना पकाउने ग्यास मात्रै आयात भएको छ । १५ अर्ब ९६ करोड पेट्रोल आयात भएको तथ्यांकले देखाएको छ ।  

सुनको आयात बढ्यो, खाद्यान्‍नमा परनिर्भरता बढ्दो

चालु आर्थिक वर्षको सात महिनामा सुन, भटमासको कच्चा तेल, धान, मकै र चामलको आयात ह्वात्तै बढेको छ । गत आवको सात महिनामा ११ सय ५० किलो मात्रै सुन आयात भएको थियो । तर, चालु आवको सात महिनामा एक हजार ८ सय किलो सुन आयात भएको छ । यस अवधिमा झन्डै १२ अर्ब ८३ करोड रुपैयाँ बराबरको सुन आयात भएको हो ।

भटमासको कच्‍चा तेल मात्रै १७ अर्ब २८ करोड रुपैयाँ बराबर भएको छ । गत आवको सात महिनामा ६ अर्ब ४९ करोड रुपैयाँको मात्रै कच्‍चा तेल आयात भएको थियो ।

चामल मात्रै १५ अर्ब ८० करोड रुपैयाँ बराबर आयात भएको छ । गत आवमा १२ अर्ब ४६ करोड रुपैयाँ मात्रै आयात भएको थियो । १० अर्ब रुपैयाँको धान आयात भएको छ भने ९ अर्बको मकै आयात भएको छ । पोहोर ६ अर्ब ३१ करोड रुपैयाँ बराबर मकै आयात भएको थियो ।

मासिक व्यापारघाटा बढ्न थाल्यो

गत आर्थिक वर्षदेखि सुधारका संकेत देखिएका नेपालको वैदेशिक व्यापारमा फेरी फराकिलो अन्तरमा घाटा व्यहोर्नुपर्ने जोखिम बढेको छ । मंसिरसम्मको तथ्यांकमा पोहोरको तुलनामा कम थियो । गत आर्थिक वर्षको मंसिरमा १ खर्ब १९ अर्ब रुपैयाँको व्यापार घाटा थियो । जबकी चालु आर्थिक वर्षको मंसिरमा व्यापार घाटा १ खर्ब १३ अर्ब रुपैयाँ छ । तर, पुसपछि मासिक व्यापारघाटा बढ्दै गएको तथ्यांकले देखाउँछ । गत आवको पुसमा १ खर्ब ३ अर्ब रुपैयाँ व्यापारघाटा थियो । चालु आवको पुसमा १ खर्ब २५ अर्ब रुपैयाँ व्यापारघाटा भएको छ ।

माघमा त व्यापारघाटा १ खर्ब ३३ अर्ब रुपैयाँ नै छ । गत आवको माघ र पुसको तुलनामा चालु आवका पछिल्ला दुई महिनामा निर्यात नबढ्या होइन । गत आवको पुसमा ९ अर्ब ६६ करोड रुपैयाँ निर्यात भए पनि यो पुसमा १० अर्ब ७४ करोड रुपैयाँ निर्यात भएको छ । माघमा समेत १ अर्ब ४२ करोड रुपैयाँ बढी निर्यात भएको छ ।

तर, निर्यातको तुलनामा फराकिलो अन्तरमा आयात वृद्धि भएकाले मासिक व्यापारघाटा बढेको हो । पोहोर पुसको तुलनामा चालु आवको पुसमा २२ अर्ब ३१ करोड रुपैयाँ बढी आयात भएको छ । माघमा त झन् ३३ अर्ब ४८ करोड रुपैयाँले आयात बढेको छ ।