भारतद्वारा विस्फोटक पदार्थ निर्यातमा रोक, नेपालका विकास निर्माण प्रभावित हुने

काठमाडाै– भारतले यही चैत ३० गतेदेखि लागू हुने गरी विस्फोटक पदार्थ निर्यातमा प्रतिबन्ध लगाएको छ । यसबाट विस्फोटक पदार्थ प्रयोग गर्नुपर्ने नेपालको पूर्वाधार विकास निर्माणका कार्य प्रभावित हुने भएको छ ।

भारतको पेट्रोलियम तथा विस्फोटक सुरक्षा संगठनले अर्काे सूचना जारी नभएसम्म क्लास–२ प्रकारको विस्फोटक पदार्थ निकासीमा रोक लगाउने निर्णय गरेको हो । भारतको उद्योग तथा आन्तरिक व्यापार प्रवद्र्धनका लागि अतिरिक्त सचिव, नयाँ दिल्लीको अध्यक्षतामा गत अप्रिल १२ मा बसेको बैठकको निर्णयअनुसार उक्त प्रतिबन्ध लगाइएको हो ।

‘क्लास–२ विस्फोटक पदार्थका सबै उत्पादक/निर्यातकर्तालाई थप निर्देशन नदिएसम्म दिइएको निर्यात अनुमतिपत्र विरुद्ध विस्फोटक पदार्थको निर्यातलाई स्थगनमा राख्न सल्लाह दिइन्छ,’ निर्णयमा छ । के कति कारणले विस्फोटक पदार्थ निकासीमा रोक लगाउनु परेको भन्नेबारे पत्रमा खुलाइएको छैन । 
भारतले निकासीमा रोक लगाएको क्लास–२ को विस्फोटक पदार्थ अन्तर्गत कालो पाउडर, सुरक्षा फ्यूज, प्रज्वलनशील तार, फ्यूज लाइटर र प्र्दर्शन आतशबाजी पर्छन् ।

विस्फोटक पदार्थ तीन प्रकारका मानिएको छ । क्लास–१ मा उच्च विस्फोटक पदार्थ डाइनामाइट, फ्ल्यास पाउडर पर्छन् । क्लास–३ मा अमोनियम नाइट्रेट फ्यूल तेलजस्ता विस्फोटन गराउने तत्वहरु हुन्छन् । 

भारतको यो निर्णयले नेपालमा जलविद्युत्, सडक, सुरुङ मार्गजस्ता भौतिक पूर्वाधार निर्माण प्रभावित हुने देखिएको छ । नेपाली सेनाले उत्पादन गर्ने विस्फोटक पदार्थको कच्चा पदार्थ पनि भारतबाटै आयात हुने गर्छ ।

नेपालमा हाल ३ हजार मेगावाटभन्दा बढी जलविद्युत् आयोजना निर्माणाधीन छन् । तीमध्ये अधिकांश भूमिगत संचरना (विद्युत् गृह र सुरुङ) निर्माण गर्न विस्फोटक पदार्थ नभई हुँदैन ।