कृषिबाटै करोडपति

लेखनाथ - कास्कीको लेखनाथस्थित अघौँ चोकमा भैँसीपालन, तरकारी खेती र बाख्रापालनबाट मासिक डेढ लाख मुनाफा गर्छिन् म्याग्दीकी ४५ वर्षीया शिवमाया शेरपूर्जा । छोराछोरी बोर्डिङ पढाउनकै लागि म्याग्दीबाट विसं २०६३ मा पोखरा झरेकी उनलाई कृषि पेशाले छोटो समयमै करोडपति बनाइदिएको हो । विसं २०७१ मा लेखनाथको अर्घौ चोकमा १७ रोपनी जग्गा भाडामा लिएर केही हजार रकमबाट सुरु भएको शेरपूर्जाको कृषि फार्मको पूँजी अहिले करिब तीन करोड पुगेको छ । 

उनले सुरुमा दिदीबहिनी कृषि फार्म सञ्चालनमा ल्याएर तरकारी खेतीबाट आफ्नो कृषि अगाडि बढाएकी थिइन् । नौ वर्षकै अवधिमा अहिले शेरपूर्जाको फार्ममा १८ लैना भैँसी, एउटा राँगो, चार लैना गाई, १५ पाडा–पाडी, चार बाच्छा–बाच्छी, १५ रोपनी क्षे शेरपूर्जाले भैँसीका लागि थप ११ रोपनी जमिनमा घाँसखेतीसमेत गरेकी छन् ।  उनले भनिन्, 'दूध तथा तरकारी बिक्रीबाट मासिक तीन लाखभन्दा बढी आम्दानी हुने गरेको छ, खर्च कटाएर मासिक रु डेढ लाख बचत हुन्छ । उत्पादित तरकारीले विस्तारै बजार लिन थालेपछि गोबरका लागि भैँसीपालन गर्ने सोच बनाउँदा यसमा समेत मेरो आकर्षण बढ्यो ।'  

---

तरकारी खेती गर्ने क्रममा एक ट्र्याक्टर मलका लागि सात हजार बुझाउँदा शेरपूर्जाको मन खिन्न भयो र सोच्न थालिन् गोबरका लागि भए पनि अब एउटा भैँसी पाल्नुपर्छ । तरकारी खेती सुरु गरेको तीन वर्षपछि विसं २०७३ मा उनले भैँसीपालन गर्ने सोच बनाइन् । शेरपूर्जासँग भैँसी किन्ने पैसा थिएन । भैँसी किनेपछि दूध पनि बिक्री गर्न पाइने तरकारी उत्पादनका लागि गोबर पनि हुने भएकाले ऋण गरेरै भए पनि तराईबाट एउटा लैनो जर्सी भैँसी किनेर ल्याइन् । मेहेनत गर्दै अगाडि बढेकी शेरपूर्जा अहिले गाउँकै नमूना महिला कृषि उद्यमी बनेकी छन्छ । दुई वर्ष अगाडिदेखि उनले बाख्रापालनसमेत सुरु गर्दै आएकी छन् । 

त्यतिबेला शेरपूर्जाको श्रीमान् रोजगारीका लागि खाडी मुलुकमा थिए । श्रीमान्को कमाइले कोठामा बसेर खान र छोराछोरी बोर्डिङ पढाउन कठिन भइरहेकाले छोराछोरीको पढाइ खर्च जुटाउन र बिहान–बेलुका हातमुख जोड्नका लागि मैले पनि केही गर्नुपर्छ भन्ने हुटहुटी जाग्न थाल्यो । 
 
पोखरा–२७ को लेखनाथस्थित खराने फाँटमा बस्ने क्रममा उनले विसं २०७१ मा पोखरा–२७ कै लेखनाथस्थित अघौँमा १७ रोपनी जग्गा भाडामा लिएर दिदी–बहिनी कृषि फार्म सञ्चालनमा ल्याइन् । फार्ममा गोलभेँडा, काक्रा, घिरौला, करेला, साग, काउली, बन्दालगायत तरकारी उत्पादन हुन थाल्यो । 

दुई–तीन महिला उनका तरकारी फार्ममा काम गर्छन् । बिहान ४ बजेदेखि बेलुका ६ बजेसम्म शेरपूर्जा बारीमै खटिन्छिन् । किनेको एउटा भैसीको दूध पनि फार्मबाटै बिक्री हुन थाल्यो, मूल्य राम्रै पाएपछि त्यो भैँसी खरिद गरेको दुई वर्षपछि उनले २०७५ मा भैँसी थप्ने योजना बनाइन् । तरकारी खेती विस्तारै अगाडि बढ्दै थियो भैँसी पनि थपेर आम्दानी वृद्धि गर्ने योजना थियो, शेरपूर्जाको तर पैसा थिएन । भैँसी खरिदका लागि ऋण लिन विभिन्न बैंक चाहर्ने क्रममा बङ्गलादेश बैंकले ऋण दियो । भैँसी खरिद र तरकारी खेती विस्तार गर्नका लागि शेरपूर्जालाई उक्त बैंकले ५० लाख रुपैयाँ दिने निर्णय गर्‍यो । बैंकबाट लिएको पैसामध्ये ३० लाख भैँसी खरिद र २० लाख तरकारीको टनेल बनाउन प्रयोग गरिन्। शेरपूर्जाले ऋण लिएको चार वर्षमै ऋण घटाएर १० लाखमा पुर्‍याएकी थिइन्। 

छोराछोरी पढाउन र खान पुगेको छ, श्रीमान् पनि बिदेशबाट आएर पोखरा–२७ मा नै किराना पसल गरेका छन्। अब विस्तारै बाख्राबाट पनि आम्दानी हुन्छ । भैँसीको दूध फार्मबाट प्रतिलिटर एक सय २० मा बिक्री हुने गरेको र केही दूध डेरीले बिक्रीका लागि लाने गरेको उनले बताइन् । 

'अहिले मेरो फार्मको पूँजीको मूल्याङ्कन तीन करोड गरिएको छ । सत्र रोपनी जमिनबाट बढाएर २९ रोपनी जग्गा भाडामा लिएको छु । १७ रोपनीमा भैँसी, तरकारी र बाख्रा फार्म छ भने ११ रोपनीमा भैँसीका लागि घाँस उत्पादन गरेकी छु । कृषि पेशाबाटै छोरोले इञ्जीनियर र छोरीले नर्स  विषय पढे,' शेरपूर्जाले भनिन्, 'लेखनाथमा आफ्नै एउटा घर पनि छ ।'  कृषि कार्यालयले केही मात्रामा आर्थिक अनुदान दिएको छ  । भैँसीपालन र तरकारी खेतीको तालिम पनि लिएकी थिइन्। रासस