बालबालिकाको दशैं

ललितपुरः नख्खुकी सुमीत्रा महर्जनले ‘यसपालि लुगा नकिन्‍ने, पोहोर कै लगाउ है’ भन्दा १० वर्षीय छोरा निर्भिकले नाइँ भनेनन् । बरु शनिबार घटस्थापनाको दिन दराज खोतल्दै पुराना लुगा निकालेर ट्राइ गर्न थाले । छोराले ‘पोहोरको टिसर्ट त अलि छोटो भएछ, तै पनि यही लाउँछु’ भनेको सुन्दा सुमीत्रालाई अचम्म लाग्यो । किनकी केही दिन अघि मात्रै पनि घर अगाडि बाटोमा दशैंको लुगा किनिदिन जिद्दी गरेपछि एक आमाले छोरालाई पिट्दै लगिरहेकी थिइन् । लुगा नकिन्‍ने भनेपछि रिसाएर छोरा निर्भिकले दुःख दिन्छ कि भन्‍ने उनलाई चिन्ता थियो । ‘दुःख दिएन त्यसमै खुसी छु,’ सुमीत्राले भनिन् ।
 
सुमीत्राका अनुसार कोभिड १९ को कहरसँगै सुरु भएको लकडाउनमा घरमै बस्‍नुपरेकोले निर्भिकले टिभी धेरै हेरे । टिभीमा उनले कार्टुन मात्रै हेरेनन्, समाचार पनि हेरे । जसमा मानिसहरुले खान नपाएको, दुःख पाएको कुराहरु थिए । ‘लकडाउनको समयमा हामी पति पत्‍नी नै पनि लामो समय काम गरेनौँ, समाचारमा पनि अरुका दुःख हेर्‍यौ । त्यसैले मलाई दुःख दिएनन्,’ सुमीत्रा भन्छिन्, ‘बच्चालाई सानैदेखि दुःख सुख सेयर गर्यो भने बुझ्‍ने हुँदा रहेछन् ।’

बच्चाहरुले माग राख्छन् । तर बच्चालाई सजिलै बुझाउन सकिने लेखक एवं पत्रकार दामोदर न्यौपाने बताउँछन् । उनका पनि छोरा हार्दिक सानै छन् । उनले बाल साहित्य र बाल मनोविज्ञानमाथि ‘सिकाइमा गहिरिएको खाडलः कर्म’, ‘स्कुल बेच्‍ने बालक’लगायत पुस्तक प्रकाशित छन् । ‘धेरै सानाको डिमान्ड नै खासै हुँदैन । हार्दिक जत्राले डिमान्ड गर्छन् तर बुझ्छन् । बुझ्‍ने बेला भयो उनको । कारण दिएपछि बुझ्छन्,’ दामोदर भन्छन्, ‘हार्दिकको किनमेल सकियो । उनलाई नलगी आफै किन्दिएँ । नकिनिदिउँ भने आफ्नै मनले नमान्‍ने । किनमेल गर्दा उनीहरुमा उत्पन्‍न हुने खुसीको संवेगको कुरा गरि साध्य हुँदैन । नँया कपडा लगाएको दिनमा कन्फिडेन्ट लेभल नै अर्को हुन्छ हामी ठूलामा पनि ।’ 

---

दशैं नजिकिँदै गर्दा छोराछोरीले नरेफाँटकी बुद्धलक्ष्मी साखलाई नयाँ लुगा किनिदिन भने । केही दिन अघि उनले दुई छोरी र एक छोरालाई नजिकैको पसलमा गई नयाँ लुगा किनिदिइन् । 

‘बच्चाहरुको लागि दशैं भनेकै नयाँ लुगा लाउने, चंगा उडाउने, मामाघर जाने हो,’ उनले भनिन्, ‘ लकडाउन भएदेखि बच्चाहरु घरमै छन्, जताततै निराशा मात्रै छ, यस्तोमा नयाँ लुगाले बच्चाहरुलाई थोरै भएपनि खुसी दिन्छ भनेर किनिदिएँ ।’