खप्तडमा पर्यटक बढे, पूर्वाधारको कमी

धनगढी : सुदूरपश्चिमको प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्यको रुपमा रहेको खप्तडमा पछिल्लो समय पर्यटकको चहलपहल बढेको छ । केही समयका लागि हेलिकप्टरमार्फत खप्तड भ्रमण गर्ने व्यवस्था गरिएकोमा अहिले पदमार्ग भएरै पर्यटक खप्तडसम्म पुग्न थालेका हुन् । डोटी भएर खप्तड पुग्नेहरु झिग्रानासम्म मोटरमा र त्यहाबाट ट्रेकिङ गर्दै खप्तड पुग्ने गरेका छन् । बझाङ भएर खप्तड जानेहरु भने दारुगाउँबाट पैदल जाने गरेका छन् । नीजि क्षेत्रबाट सञ्चालन गरिएको हेली टुरपछि खप्तडप्रति पर्यटकको चाँसो बढेको र अहिले चहलपहलसमेत बढ्न थालेको पर्यटन व्यवसायीहरु बताउँछन् । 

डोटीतर्फबाट खप्तड प्रवेशद्वारमा रहेको खप्तड होमस्टे झिग्रानाका सञ्चालक तथा नेपाल होटल तथा पर्यटन व्यवसायी महासंघ सुदूरपश्चिमका अध्यक्ष दीपकबहादुर खड्काले खप्तडमा आन्तरिक पर्यटकको सङख्यामा बृद्धी भएको बताए । पर्यटकको सङख्या बढेपनि अहिले खान र बस्न समस्या कायमै रहेको बताउँदै उनले भने, ‘आन्तरिक पर्यटकको रोजाईमा खप्तड परेपनि पूर्वाधार विकास नहुँदा पर्यटकहरु समस्यामा परेका छन् ।’ 

---

उनका अनुसार अहिले खप्तडमा दैनिक ५० देखि ६० जना पर्यटकहरु पुगिरहेका छन् । ‘खप्तडमा ३०÷३५ जना पर्यटक बस्नका लागि मात्रै सुविधा छ,’ खड्काले भने, ‘बस्ने सुविधा नहुँदा पर्यटकलाई राष्ट्रिय निकुञ्जको कार्यालय र अन्य गोलघरमा समेत राख्ने गरिएको छ ।’ 

उनले पर्यटकलाई खानपानका लागि ठूलै समस्या नभएपनि बस्ने व्यवस्था नहुँदा समस्या बढेको बताए । ‘खप्तड अहिले पनि पर्यटकको रोजाईमा छ,’ उनले भने, ‘समस्या बस्ने र खानका लागि नै हो । खानबस्न सुबिधासहितको आवास गृह निर्माण भए दोब्बरले पर्यटक बढ्छन् ।’

यता सुदूरपश्चिम प्रदेशको मन्त्रिपरिषद् बैठकले खप्तड क्षेत्र विकास तथा व्यवस्था समिति गठन गरेको तीन महिना  पुगेको छ । तर उक्त समितिले अहिलेसम्म कुनै गतिविधि गर्न सकेको छैन । समितिका अध्यक्ष हर्कबहादुर सिंहले गठन आदेशमा केही त्रुटी हुँदा समस्या भएको बताए । ‘गठन आदेश अनुसार कर्मचारी र बजेट व्यवस्थापनमा केही समस्या देखिएको छ,’ उनले भने, ‘आजभोलिमा सच्याउने तयारी छ । त्यसपछि मात्रै खप्तडमा काम गर्न सकिन्छ ।’ 

‘पर्यटकहरुको सुविधाका लागि डोटीको बीचपानी र खप्तड मुख्यालय आसपासमो आवास गृह निर्माणको योजना रहेको छ,’ उनले भने, ‘यसबर्ष प्रदेश सरकारले तीन करोड बजेट विनियोजन गरेको छ । बजेट फ्रिज नहुने गरी हामी काम गर्छाै ।’ अहिले बीचपानी र खप्तड मुख्यालयमा बास बस्ने तथा खाना खाने व्यवस्था नभएका कारण पर्यटकहरुले सास्ती खेप्नु परिरहेको छ । 

स्थापना कालदेखि नै भ्रष्टाचारको आरोप खेपेर खारेज भएको खप्तड क्षेत्र पर्यटन विकास समिति फेरी प्रदेश सरकारले ब्युताउने निर्णय गर्दै पुस दोस्रो साता पदाधिकारी नियुक्त गरेको थियो । खुलेयाम भ्रष्टाचार र अनियमिततापछि भएका मुद्दामामिला र विवादका कारण पर्यटन मन्त्रालयले बजेट कटौती गरेसंगै २०६३ सालमा गठन भएको खप्तड पर्यटन विकास समिती २०७५ मा खारेज भएको थियो । खप्तडको नाममा चार जिल्लाका राजनीतिक दलहरुले कार्यकर्ता पोस्ने काम गर्न थालेपछि विकास समिति गठन भएदेखि उपलब्धी हासिल गर्न सकिएको थिएन् । 

विगतको समितिले गेस्ट हाउस, पदमार्ग, भ्यू टावर, पुल, सांकेतिक चिह्न लगायत पर्यटकका लागि आवश्यक टेन्ट, लुगाकपडा, घोडा खरिदका लागि १० वर्षको अवधिमा २१ करोड बजेट खर्च गरिएको थियो । तर काम सबै अधुरा छन् । एकै बर्ष ७ करोड बजेट आएको समयमा पर्यटन विकास समितिको अध्यक्षमा अहिलेका मुख्यमन्त्री त्रिलोचन भट्ट थिए । 

सो बेला माओवादीका कार्यकर्ताहरूले कामै नगरी उपभोक्ता समिति गठन गर्दै रकम हिनामिना गरेको आरोप पनि लागेको थियो । सो समयमा पाँच सय थान टेन्ट र ४० वटा घोडा खरिदको बिल पेश गरिएको थियो । पछि भ्रष्टाचारको आरोपमा मुद्धा परेपछि टेन्ट रामारोशन महोत्सवमा आगलागी भएर नष्ट भएको तथा खप्तड पुर्‍याइएका घोडाको हड्डी देखाएर बाघले खाएको मुचुल्का तयार पारिएको थियो । 

नेपाल होटल तथा पर्यटन व्यवसायी महासंघ सुदूरपश्चिमका अध्यक्ष खड्काले राजनीतिक नियुक्तीमा आएका पदाधिकारीले काम नगरी पद मात्र ओगटेर बस्ने गर्दा समस्या भएको बताउँछन् । ‘विगतका समितिले आएको बजेटको सदुपयोग गर्न सकेनन्,’ खड्का भन्छन्, ‘नीजि क्षेत्रले सो क्षेत्रमा गेष्ट हाउस निर्माण गर्न खोज्दा निकुञ्जले अवरोध गर्दै आएको छ । जसले खप्तडमा पुगेका पर्यटक नराम्रो सन्देशसहित फर्किरहेका छन् । 

नेपाल पर्यटन बोर्डले खप्तड क्षेत्रको विकासका लागि पाँच करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेकोमा राष्ट्रिय निकुञ्जको कार्यालयलाई निकासा दिइएको थियो । अहिले उक्त बजेटमा बीचपानीमा २० जनाका लागि र खप्तड मुख्यालय नजिक ८० जना अट्ने आवास गृह निर्माण भईरहेको छ ।