कुतियाकवरवासी भन्छन्- ‘बर्खा लाग्यो कि बाढीकै पिरलो’

कञ्‍चनपुर- तीनतिर जोगबुढा नदी र अर्कोतर्फ महाकाली नदीले घेरेको दोधारा चाँदनीको टापुको बस्ती कुतियाकवर हरेक वर्ष बाढीबाट प्रभावित हुँदै आएको छ ।

जोगबुढापारि रहेको भारतसँग सिमाना जोडिएको सानो बस्ती कुतियाकवर सामान्य बाढीमा पनि डुब्ने गरेको छ । “बर्खा लाग्यो कि हामीलाई बाढीकै चिन्ता हुने गर्छ”, दोधारा चाँदनी नगरपालिका–१० का मायादेवी सुनारले भनिन्, “सामान्य झरी पर्दा पनि घरभित्र पस्न डर लाग्छ ।”

---

उनले बर्खा सुरु भएसँगै फेरि बाढीको चिन्ता हुन थालेको बताइन् । “गत वर्ष बाढीले बेसार खेती र तरकारी खेती पुरियो”, उनले भनिन्, “बाढीकै कारण यहाँबाट धेरै बसाइँ सरेर अन्यत्र गइसके ।” यहाँ ४९ परिवारको बसोबास छ । 

यहाँका अधिकांश युवा रोजगारीका लागि भारत पसेका छन् । गाउँमा भएका भने तरकारी उत्पादन गरेर जीविकोपार्जन गर्छन् । “हामीले यहाँ डरैडरमा बाँच्नुपरेको छ”, स्थानीय वसन्ती सुनारले भनिन्, “हाम्रो बस्ती नै अन्यत्र सारिदिए राम्रो हुन्थ्यो ।” बाढीले यहाँको बिघौँ जग्गा बगरमा परिणत गरेको उनको बताइन् ।

यहाँ बेसार, तरकारी, धान, गहुँ र तोरीको उत्पादन राम्रो हुन्छ । तर बर्खामा बाढीले खेतमा नोक्सानी गर्ने गरेको छ भने हिउँदमा अन्न भित्र्याउन निकै समस्या झेल्नुपरेको उनले बताइन् । स्थानीय टेकबहादुर सुनारले पनि बाढीकै कारण यहाँ समस्या हुने गरेको बताइन् । । “हामीले त जहिल्यै त्रासमा जीवन बिताउनुपरेको छ”, सुनारले भनिन्, “बर्खा लागे बाढीको त्रास हुन्छ आकाशमा बादल देखिए राति निद्रा लाग्दैन ।” उनले जोगबुढा र महाकाली दुवै नदीले कटान गरेर यहाँको बस्ती उच्च जोखिममा रहेको बताए ।

यहाँ बाढीको उच्च जोखिम रहेकाले दोधारा चाँदनी नगरपालिकाको सहयोगमा विभिन्न सङ्घसंस्थाले जोगबुढा नदीमा बाढीबाट बच्ने उपाय र खोज, उद्धारलगायतका बारेमा समुदायस्तरमा नमूना अभ्यास प्रदर्शन गरेका छन् ।

बाढीको उच्च जोखिम रहेको यो बस्तीमा सशस्त्र प्रहरी बल नेपाल, एनएनएस डब्लुए र निड्स नेपाललगायतका संस्थाले यहाँका बासिन्दालाई बाढीबाट बच्ने कृत्रिम अभ्यास प्रदर्शन गरेका हुन् ।

दोधारा चाँदनी नगरपालिकाका प्रमुख किशोर लिम्बूले कृत्रिम अभ्यासले बाढी प्रभावित क्षेत्रका बासिन्दलाई सहयोग पुग्ने बताए । “नमूना अभ्यासबाट यहाँका स्थानीयलाई पनि धेरै कुरा थाहा भयो”, उनले भने, “यसले विपद्को बेला आफू कसरी बच्न सकिन्छ जानकारी पाएका छन् ।” रासस