आफन्तबाटै असुरक्षित छोरीहरू

तनहुँ- आमाकै काँखमा सुतेपनि ११ वर्षकै उमेरमा तनहुँकी एक बालिका पटकपटक आफ्नै बुबाबाट यौनजन्य हिंसामा परिन्। आफ्नै बुबाको त्यो घृणित कार्यबाट विक्षिप्त १४ वर्षीया बालिका अहिले आफ्नै बुबालाई देख्दा पनि घृणा लाग्ने बताउँछिन्।

बालिकाका बुबाले दुईवटा विवाह गरेका थिए। बालिका २ वर्षको हुँदा बुबाले छोडेर गएका थिए। उनी करिब ११ वर्षको हुँदा उनका बुबा फर्किएर त्यही परिवारसंगै बस्न थाले। आमासँगै सुत्ने बालिकालाई उनका बुबाले यौनजन्य हर्कत गर्न थाले। उनी सानै भएका करण त्यो हर्कतको प्रतिवाद गर्न पनि सकिनन् र के भइ रहेको छ भन्ने बुझ्न पनि नसकेको सुनाइन्।

---

तनहुँको दमौलीमा आयोजित एक कार्यक्रममा सहभागी ती बालिकाले आफू आफन्तबाटै यौनजन्य हिंसामा परेको सुनाइन्। करिब डेढ महिनासम्म घरपरिवारसंगै बसेका बुबाले चार पटकसम्म आफ्ना यौनांगहरू चलाएको र यो कार्यले आफूलाई असहज हुनुका साथै मानसिक पीडा समेत झेल्दै आएको सुनाइन्।

‘म अहिले १४ वर्षकी भएँ, अझै पनि त्यो घटनाले मलाई सताइ राख्छ र मन डराउँछ,' उनले भनिन्, ‘त्यो समयमा बुबाले मेरो गोप्य अंग चलाएको थाहा पाएँ, डरले म केही बोल्न सकिनँ र सुतेको नाटक गरेँ। तर, त्यही घटनाले अझै पनि मलाई झस्काई राख्छ।’

‘राती म सुतेजस्तो लागेपछि ३/४ दिनसम्म बुबाले मेरो संवेदनशील अंगहरूमा आफ्नो हात लग्नुहुन्थ्यो,' उनले भनिन्, ‘के गरेको होला। बुबाले मलाई माया गर्नुभएको होला कि के होला ? मलाई बुबाले छुँदा किन नराम्रो लाग्छ ? जस्ता प्रश्नहरू मेरो मनमा खेल्थ्ये। यो कुरा अरूलाई भन्दा मलाई के भन्छन् भन्ने लागेर पनि मैले आमा र अन्य कसैलाई भन्न सकिनँ। आज तपाईंलाई भन्न पाउँदा मन हलुङ्गो भएको छ।’

उनले भनिन्, ‘बुबाले केही समयपछि घर छोडेर जाँदा आमाको अनुहारमा दु:ख देखे पनि मलाई भने साह्रै खुसी लागेको थियो। आर्थिक अवस्था कमजोर भएकाले आमाले दैनिक ज्यालामजदुरी गरी हाम्रो पढाइ खर्च र घरव्यवहार चलाउनुहुन्छ।’

लैङ्गिक हिंसा विरुद्धको १६ दिने अभियान चलिरहेको समयमा बाहिरिएको यो घटनाले आफन्तबाटै बालिकाहरू असुरक्षित रहेको संकेत गरेको छ। विभिन्न संघसंस्थाहरूले यस अभियानका विषयमा गोष्ठी, सेमिनार, सचेतनामूलक र्‍याली समेत प्रदर्शन गरी लैङ्गिक हिंसाको विरुद्धमा आवाज उठाएका छन्। तर, यस्ता आवाजहरू हाम्रै समाज भित्र पीडित बनेकाहरूसम्म पुग्न सकेका छैनन्।

घरपरिवार र समाजको डरका कारण पीडितहरू पीडा लुकाउँदै बस्न बाँध्य छन्। पीडित १४ वर्षीया बालिका ११ वर्षकै उमेरमा आफ्नै बुबाको यो घृणित कार्यबाट प्रताडित हुन पुगिन्। इन्सेक तनहुँले हालै सार्वजनिक गरेको एक तथ्याङ्कमा तनहुँमा बलात्कार, बलात्कार प्रयास, यौन दुर्व्यवहार तर्फको उजुरी संख्या ३० वटा देखाएको छ। जसमा १३ जना महिला र १७ जना बालिका पीडित भएको संख्या देखाइएको छ। इन्सेकको तथ्याङ्कमा चार वटा बलात्कारको घटना आफन्तबाटै भएको छ।

रुम टु रिड (पढ्नका लागि कोठा)ले सञ्चालन गरेको बालिका शिक्षा कार्यक्रममा सहभागी भएपछि उनले आफ्नो पीडा सुनाउन सक्षम भएकी हुन्। विद्यालयमा यौनजन्य हिंसा र दुर्व्यवहार रोकथाम तथा राम्रो छुवाई र नराम्रो छुवाईका विषयमा सहजकर्ताहरूले सहजीकरण गरेपछि बालिकाले आफ्नो बुबाले गरेको हर्कत नराम्रो छुवाई भएको बुझिन्।  

रुम टु रिडले करिब पाँच वर्षदेखि जिल्लाका १२ वटा सामुदायिक विद्यालयमा बालिका शिक्षा कार्यक्रममा सञ्चालन गर्दै आएको छ। यस कार्यक्रममा विभिन्न विद्यालयका एक हजार ४५१ जना बालिकाहरू सहभागी छन्। कार्यक्रममा जीवन उपयोगी सीप तालिम, मेनटरिङ, अभिभावक भेला र कार्यक्रम सहयोग गरी ४ वटा कक्षा सञ्चालन गरिन्छ।

यस्तै, सानैबाट बालबालिकालाई यौजन्य हिंसा र दुर्व्यवहारका विषयमा बुझाउन नसक्दा समाजमा यस्ता घटनाहरू घट्ने तर उजागार नहुँदा पीडितले पीडा झेल्दै जानुपर्ने र पीडकले उन्मुक्ति पाउने गरेको निर्मल माध्यमिक विद्यालयकी छात्रा दिपिका थापाले बताइन्। उनले भनिन्, ‘हामीले समाचारमा अझै पनि कति नाबालिगलाई बलात्कार भएको घटनाहरू सुनिरहन्छौं। यस्ता घटना समाजमा हुन नदिनका लागि यौन शिक्षाका बारेमा विद्यालय स्तरमै बालबालिकालाई बुझाउन जरुरी छ।’

‘कक्षामा साथीभाइबीच होस् या मेला महोत्सवमा जानअन्जानमा बालिका/केटीका संवेदनशील अंगमा छुने प्रयास गरिन्छ र अधिकांश दिदीबहिनीले यो भोग्दै पनि आउनु भएको छ,' उनले भनिन्, ‘यस्ता गलत क्रियाकलापको तत्कालै प्रतिकार गरी र दोषीलाई सजय दिए समाजमा यौनजन्य हिंसामा कमी आउने थियो। आमाबुबा शिक्षकशिक्षिकाले पनि यौन शिक्षाका बारेमा सानैबाट आ–आफ्ना बालबालिकालाई सिकाए उनीहरू पनि समयमै सचेत हुने थिए।’

यस्तै, जिल्ला प्रहरी कार्यालय तनहुँमा चालू आर्थिक वर्षको कात्तिकसम्म दर्ता हुन आएका ९ वटा जबरजस्ती करणी मुद्दामध्ये १६ वर्ष मुनिका ५ वटा मुद्दा दर्ता भएका छन्। जबरजस्ती करणी उद्योगमा एउटा मुद्दा दर्ता भएको छ। आर्थिक वर्ष २०७८/०७९ मा जबरजस्ती करणीको ३० वटा मुद्दा दर्ता भएकोमा १६ वर्ष मुनिका १३ वटा मुद्दा, जबरजस्ती करणी उद्योगको ९ वटा मुद्दा दर्ता भएकोमा १६ वर्ष मुनिका ४ वटा र बालयौन दुरुपयोगको २ बटा मुद्दा दर्ता भएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रहरी निरीक्षक भानु शर्माले बताए।

यस्तै, आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा जबरजस्ती करणीको २२ वटा मुद्दा दर्ता हुन आएकोमा १६ वर्ष मुनिका १६ वटा मुद्दा, जबरजस्ती करणी उद्योगको ३ र बाल यौन दुरुपयोगको ५ वटा मुद्दा दर्ता भएका छन्। २०७८/०७९ का एउटा मुद्दा बाहेक सबै मुद्दा अदालतीय प्रक्रियामा गइसकेको प्रहरी निरीक्षक शर्माले बताए। उनका अनुसार अरोपित व्यक्ति फरार भएको हुँदा मुद्दा अघि बढ्न सकेको छैन। जबरजस्ती करणी र बालयौन दुर्व्यवहारको घटना जिल्लामा बढ्दै गएको प्रहरीको तथ्याङ्कले देखाएको छ।

यस्तै, जिल्ला अदालत तनहुँको तथ्याङ्क अनुसार चालू आर्थिक वर्षमा दर्ता हुन आएका १११ मुद्दामध्ये १२ वटा मुद्दा जबरजस्ती करणीका छन्। आर्थिक वर्ष ०७८/०७९ मा दर्ता हुन आएका २०३ मुद्दामध्ये ३९ वटा मुद्दा बालयौन दुरुपयोग र जबरजस्ती करणीका रहेका छन्। जसमध्ये ३ वटा मुद्दाको फैसाला भइसकेको छ। बाल यौन दुरुपयोगको ३ वटा मुद्दा दर्ता भएका छन्। जबरजस्ती करणीमा केही नाबालिगको पनि मुद्दा दर्ता हुन आएको अदातलको तथ्याङ्कमा देखाइएको छ। जबरजस्ती करणीमा ५ मुद्दा हाडनाता भित्रको परेका छन्। अघिल्लो आर्थिक वर्षमा जबरजस्ती करणीमा पक्राउ परेका ५ जना बालकलाई बालसुधार केन्द्र पठाइएको छ।  

मुलुकीय अपराध संहिता २०७४ दफा २२५ को उपदफा ३ अनुसार कसैले बालयौन दुरुपयोग गरेमा ३ वर्षसम्म कैद र ३० हजार रुपैयाँसम्म जरिवाना हुने व्यवस्था छ। श्रोत: आइएनएस-स्वतन्त्र समाचार