पञ्‍चायतमा बनेको सिंहदरबार अगाडिका रेलिङ गणतन्त्रमा पनि मर्मत भएनन्

काठमाडौँ : शासकीय मूल थलो हो, 'सिंहदरबार' । स्वास्थ्य मन्त्रालयबाहेक सबै मन्त्रालय सिंहरदबारभित्र छन् । सिंहदरबारको मूल गेटबाट पश्चिमतर्फ सुनधारा-भद्रकाली सडक छ । भद्रकालीको त्यहीँ बाटो हुँदै प्रधानमन्त्री, मन्त्री, सरकारी निकायका मुख्य-मुख्य कर्मचारी दैनिक ओहोर-दोहोर गर्छन् ।

सिंहदरबार र सर्वोच्च अदालत अगाडिको बाटोमा भने विभिन्न रङ्गका इट्टा प्रयोग गरी फुटपाथलाई सुन्दर र आकर्षक बनाइएको छ । तर, सधैँ व्यस्त रहने मुख्य सडक आसपासका संरचना भने कमजोर  तथा कच्चा भइसक्दा पनि सरकारले ध्यान दिएका छैनन् । 

---

पञ्‍चायतमा बनेका रेलिङ गणतन्त्रमा छियाछिया मर्मत कसले गर्ने ? केन्द्र र स्थानीय सरकारको उदासीनताले सडक सौन्दर्यता गुम्दै गएको छ । २०३० सालमा रेलिङ बन्दा मुलुकमा पञ्‍चायती शासन थियो, तर मुलुकमा रेलिङ कच्चा बन्दा गणतन्त्र आइसकेको छ । व्यवस्था फेरियो संरचना बनेनन् । मुख्य प्रशासनिक भवन अगाडिको रेलिङ जीर्ण बनेर अस्थिपञ्‍जर (फलाम) देखिन थालेको छ । सडक सौन्दर्यकरणका लागि न केन्द्र सरकारको ध्यान पुगेको छ न त स्थानीय सरकारको नै ।

विदेशी पाहुना आउँदा ओहोर-दोहोर गर्ने बाटो देशकै मुख्य प्रशासनिक कार्यालय, संघीय राजधानी र  काठमाडौँ महानगरपालिकाको कार्यालयदेखि करिब पाँच सय मिटरको दूरीमा रहेको सडकले सौन्दर्यता गुमाएको छ । तर त्यहीँ सडकको दायाँबायाँ रेलिङ् छन् । रङ्ग उडिसकेका छन् । केही रेलिङ भत्केर भित्री भागको फलामे डण्डीसमेत देखिन थालेका छन् ।  

पञ्चायतकालीन समयमा निर्माण भएको विकासका पूर्वाधारहरूलाई गणतन्त्रले बेवास्ता गरेको जस्तो देखिएको भनी पूर्वसचिव शितलबाबु रेग्मीले ट्वीटरमा टिप्पणी गरेका छन् । ५० वर्ष अघि बनेको संरचना राम्रो भएकाले पुनःनिर्माण गर्नलाई सुझाव दिएका छन् । उनले पंचायतले बनाएको हो भनेर बेवास्ता नगरेको पक्कै होइन होला  भन्दै आक्रोशसमेत पोखेका छन् ।

'सिंहदरवार अगाडीको सडकको दायाँबायाँ भागमा रहेको रेलिङको यो अवस्था छ । असार मसान्तको जताततै चहलपहल हुँदा यता कसैले वास्ता गरेको देखिएन । पंचायतले बनाएको हो भनेर वास्ता नगरेको पक्कै होइन होला । ५० बर्ष अघि बनेको भद्रकाली सिंहदरवार पुल सतह राम्रै देखिए पनि संरचना जीर्ण भईसकेको छ । नयाँ बनाउने समय भईसकेको छ।'

सिंहदरवारको ठीक अगाडीको सडक-रेलिङको यो अवस्था छ। असार मसान्तको जताततै चहलपहल हुँदा यता कसैले वास्ता गरेको देखिएन। पंचायतले बनाएको हो भनेर वास्था नगरेको पक्कै होइन होला!
५० बर्ष अघी बनेको भद्रकाली सिंहदरवार पुल सतह राम्रै देखिएपनि संरचना जीर्ण भईसकेको छ। नयाँ वनाउने समय भईसकेको छ। pic.twitter.com/kB7e4ymsQA

— Shital Regmee (@regmeesb) July 10, 2021

 

'डिजाइन नबनाए मर्मत रेलिङको मर्मत'

सडक र सहरी सौन्दर्यतालाई ध्यानमा नराख्दा सडकको दायाँबायाँ भएका बोटविरूवा र संरचना कमजोर बन्दै गएका छन् । तर, काठमाडौँ महानगरपालिका भौतिक पूर्वाधार विकास विभागका प्रमुख रामबहादुर थापाकाअनुसार, सिंहदरबार भद्रकाली सडकखण्डलाई डिजाइन बनाएर काम गर्ने योजना छ । पार्कको डिजाइन गरी त्यसलाई मानिस बस्न र हिडन सक्ने बनाउने योजना छ ।

खाद्य संस्थानको भण्डार केन्द्र रहेकाले महानगरलाई व्यवस्थित तरिकाले निर्माण गर्न नसकेको थापाले इकागजलाई जानकारी दिए । 'डिजाइनअनुसार बनाउन नसकेमा बिग्रिएको रेलिङलाई मर्मत गरिन्छ,' थापाले भने,' २०३० सालमा निर्माण भएको थियो । समय-समयमा महानगरपालिकाले मर्मतमा ध्यान दिदै आएको थियो ।'

महानगरपालिकाभित्रका सडक तथा पार्क मर्मत सम्भारका लागि ६० करोड रुपैयाँ बजेट निर्धारण गरिएको थापाले बताए । उनी भन्छन्, 'सिंहदरबार भद्रकालीको मुख्य सडक खण्डको रेलिङ निर्माण पहिलो प्राथमिकतामा राखिनेछ ।'

'पुरानो संरचनाको मर्मत नगर्दा सौन्दर्यतामा कमी '

स्थानीय र केन्द्र सरकारले सहरी सौन्दर्यकरणमा ध्यान नदिदा सहर दिनानुदिन कुरुप बन्दै गएको गत विवेकशील साझा पार्टीका नेता तथा पूर्वसचिव किशोर थापा बताउँछन् । सडक र फुटपाथ निर्माणमा लागि स्थानीय तहले ध्यान नदिएकाले पनि संरचना निर्माण गर्न नसकेको उनले आरोप लगाए ।

'समय-समयमा आफ्नो क्षेत्रभित्र निर्माण भएका संरचनाको अनुगमन गरिनुपर्छ,' थापा भन्छन,' सरकारी कार्यालयले अगाडि सौन्दर्यका लागि ध्यान दिनुपर्छ । सडक सौन्दर्यमा सबैभन्दा महत्व राख्‍ने रेलिङ र बोटविरुवाले राख्‍ने गरेको छ ।'

सबैभन्दा पुरानो संरचनालाई समय-समयमा मर्मत सम्भार नगर्दा सडकको किनारामा रहेको रेलिङ बनाउन नसकेको थापाले आरोप लगाए । पुरानो व्यवस्थामा निर्माण भएको संरचनालाई नयाँ व्यवस्थाले अझ सुन्दर बनाउनुपर्ने उनको भनाइ छ ।

सडक विभागका प्रवक्ता प्रवक्ता शिवप्रसाद नेपाल चाहिँ कहाँ मर्मत गर्नुपर्ने हो त्यस विषयमा जानकारी नभएको बताउँछन् । हाम्रो कार्यक्षेत्र भित्र परेका सम्पूर्ण योजना बनाएको उनले दाबी गरे ।

काठमाडौँभित्रका सडक, सौन्दर्यकरण र मर्मतमा सडक डिभिजनले ध्यान दिनुपर्ने नेपालले बताए । 'कहाँ मर्मत गर्ने हो त्यो विषयमा डिभिजन कार्यालयसँग बुझ्छौ,' उनले भने ।