उदासिन सरकार : अफगानिस्तानमा रहेका ३४ नेपालीको उद्धार कहिले हुन्छ ?

काठमाडौँ- अफगानिस्तानमा तालिवानले सत्ता कब्जा गरेपछि करिब डेढ महिनामा ९ सय भन्दा बढी नेपाली कामदार स्वदेश फर्किसकेका छन् । अफगानिस्तानबाट खाडी लगायत विभिन्‍न मुलुकको रूट प्रयोग गरी ९ सय ६ नेपाली कामदार नेपाल आइसकेका छन् ।

साउनको अन्तिम सातादेखि अफगानिस्तानमा रहेका नेपाली कामदारलाई उद्धार गर्न थालेको थियो । सरकारले उद्धार कार्यदल गठन गरी त्यहाँ रहेका नेपालीको उद्धार कार्य थालनी गरेको थियो ।

---

तालिवानले सत्ता लिएपछि त्रास बढेकाले त्यहाँ रहेका अफगानी र विदेशी नागरिकले अफगानिस्तान छाड्ने क्रम बढेको हो । यसअघि दुई दशकसम्म अमेरिकी सेनाले शासन जमाएको सैन्य शक्तिले अफगानिस्तान छोडेपछि विद्रोही तालिवानीहरूले सत्तामा हातमा लिएकाका छन् । 

अफगानिस्तानको मुख्य-मुख्य सहरमा तालिवानले कब्जा जमाउन थालेपछि त्यहाँका नागरिकहरू विभिन्‍न मुलुक गएका छन् । त्यहाँ काम गर्न गएका नेपाली कामदार पनि स्वदेश फर्केका छन् । केही कामदार भने अझैसम्म उद्धारको पर्खाइमा छन् । सरकारको उदासिनताले उद्धार हुन बाँकी नागरिक फर्कने मिति निश्चय भइसकेकाे छैन । 

परराष्ट्र मन्त्रालयका अनुसार हाल अफगानिस्तानमा ३४ नेपाली नागरिक उद्धारको पर्खाइमा छन् । रोजगारदाता कम्पनीसँग सरकारले समन्वय गरी ल्याउने प्रयास गरिरहेको मन्त्रालयका सहसचिव हरिशचन्द्र घिमिरेले बताए । अफगानिस्तानमा ३४ नेपाली कामदार उद्धारको पर्खाइमा रहेको उनले जानकारी दिए ।

सरकारले बाँकी रहेका नेपाली कामदारलाई कुन रुटबाट ल्याउने त्यसको खोजी गरिरहेको छ । रोजगारदाता कम्पनी र नेपाल सरकारले समन्वय गरिरहेका छन् । यसअघि कतार तथा बेलायतबाट नेपाली कामदारहरूकाे उद्धार गरिएकाे थियाे ।

अफगानिस्तानमा रहेका बाँकी रहेका नेपाली कामदारलाई उद्धार गर्न आवश्यक समन्वय भइरहेको घिमिरेले इकागजलाई जानकारी दिए । उनका अनुसार, दिल्लीस्थित नेपाली दूतावासले पनि बाँकी रहेका कामदारलाई कसरी उद्धार गर्न सकिन्छ त्यस विषयमा समन्वय गरिरहेको छ ।

'उद्धार गर्न नियमित छलफल र समन्वयमा छौ' 

दिल्लीस्थित नेपाली दूतावासका उपप्रमुख रामप्रसाद सुवेदीका अनुसार विभिन्‍नमुलुकको बाटो प्रयोग गरी अलपत्र अवस्थामा रहेका र उद्धार गर्न बाँकी ३४ जना नेपाली मात्र छन् ।  संयुक्त राष्‍ट्रसंघको शान्ति सुरक्षा मिसन र युनिसेफ अफगानिस्तानको कार्यालयमा उनीहरूलाई सुरक्षितसँग राखिएको उनले बताए ।

सुवेदीकाअनुसार हिजो ( शनिबार ) उद्धार गर्ने मिति तय भएको थियो तर, विविध कारणले उद्धार हुन सकेन ।  'यहीँ मितिमा उद्धार गर्न सकिने भनेर भन्‍न सकिने अवस्था छैन,' उनले भने,' उद्धारका लागि हामीले विभिन्‍न निकायसँग छलफल र समन्वय गरिरहेका छौ ।' 

अफगानिस्तानमा बाँकी रहेका नेपालीलाई आगामी हप्‍तासम्म उद्धार गरी काठमाडौँ उतार्ने प्रयास भइरहेको सुवेदीको भनाइ छ । अफगानिस्तानबाट नेपालीहरूको उद्धार गर्न रुट अनुमतिका लागि पहल भैरहेकाे छ ।  काबुलदेखि दोहा, काबुलदेखि दिल्ली र काबुलबाट काठमाडौँको रूटलाई सम्भाव्य मानिएकाे छ । 

गैरकानुनी रुपमा प्रवेश गरेका नेपाली कामदारहरू मात्र उद्धारको पर्खाइमा रहेको सुवेदीले बताए । अफगानिस्तानको शान्ति मिसनको कार्यालयमा कार्यरत नेपालीहरू भने सुरक्षित रहेका छन् । शान्ति मिसनको कार्यालयमा ४ सय बढी नेपाली कामदार छन् । ४३ जना नेपाली बिदामा स्वदेश गएका छन् । अन्य सय जना नेपाली उद्धारको समयमा स्वेदश फर्किसकेका छन् । त्यहाँ कार्यरत नेपालीहरू भारतीय र नेपाली सेनामा काम गरेका छन् ।

यसअघि धेरै नेपालीहरू जर्मन, बेलायत, क्यानडा, अमेरिका र जापान दूतावासको समन्वयमा स्वदेश फर्किसकेको सुवेदीले जानकारी दिए । 'अफगानिस्तानको विमानस्थल चालु अवस्थामा नरहेकाले तत्कालै उद्धारमा कठिनाई भएको हो,' उनले भने ।

कतार एयरवेजले आफ्नो प्राविधिक खटाएर उडान गरिरहेको सुवेदीले जानकारी दिए । चार्टड उडान गरेर सहजै ल्याउने अवस्था छैन । अहिले चार वायुसेवा कम्पनीको जहाजले उडान भरिरहेका छन् । कतार, इरान, ओमन र अफगानिस्तानको जहाजले उडान भरिरहेका छन् । विमानस्थल सहज रूपमा सञ्‍चालनमा हुन नसक्दा व्यवसायिक उडान नभएको उनको भनाइ छ ।