ब‌गंलादेशले गर्दैछ पानको पातबाट अर्बौ आम्दानी

ढाका :   प्रतिबन्धका कारण बंगलादेशले झन्डै सात वर्षदेखि  यूरोपियन युनियन (ईयू) का सदस्य मुलुकहरूमा पानको पातको  निर्यात गर्ने अवसर गुमाएको थियो । तर हालै यूरोपियन युनियनले  उक्त प्रतिबन्ध हटाएपछि बंगलादेशले एक मेट्रिक टन कार्गाे पहिलो खेप गत बुधबार बेलायत पठाएर पानको पातको  निर्यात सुचारु गरेको छ। बंगलादेशले पानको पातको  निर्यात बाट नै बार्षिक ५ कराेड डलर आम्दानी गर्ने  लक्ष्य लिएको बताइएकाे छ ।

फेब्रुअरी २०१४ मा, ईयूले पानको पातमा हानिकारक साल्मोनेला ब्याक्टेरिया भेटिएको कारण बंगलादेशबाट पानको पातको  निर्यातमा जून ३०, २०१५ सम्म  प्रतिबन्ध  लगाएकाे थियाे । ईयूले साल्मोनेलारहित  पानको पातको आपूर्ति र सम्बन्धित स्वास्थ्य प्रमाणपत्रहरू उपलब्ध गराउने  र उत्पादनदेखि  निर्यातसम्म  कृषिजन्य वस्तुको  उत्पादनका  असल व्यवहार (गुड एग्रीकलचरल प्राक्टिसेज) अनुसरण गर्ने,  सरसफाइ र उत्पादन प्रक्रिया अनुसरण एवं अनुगमन गर्ने सहितका सर्तहरू प्रतिपादीत गरेकाे थियाे।

---

प्रतिबन्धको कारण बंगलादेशले ईयूका २९ देशहरूमा पानको पात निर्यात गर्ने अवसर गुमाएको थियो। बंगलादेशले सर्तहरू पूरा गर्न नसकेकोले उक्त प्रतिबन्ध  क्रमश २०२० सम्म विस्तार भयो । बंगलादेशले अघिल्ला सर्तहरू पुरा गरेको पुष्टि हुने कागजातहरू  पठाएको आधारमा  इयु ले  मे १५, २०२१  मा प्रतिबन्ध फिर्ता लिएको थियो । साथै, नयाँ सर्त अनुसार यदि कुनै पनि विसंगतिहरू पत्ता लागेमा  प्रतिबन्ध पुनः लागू हुने  र  ५०  प्रतिशत पानका पातहरू साल्मोनेला रहित  छन भनेर परीक्षण हुने र हरेक ढुवानीको अन्तर्राष्ट्रियस्तरको  प्रायोगशालाबाट परीक्षण गराई  स्वास्थ्य प्रमाणपत्र उपलब्ध गरउन पर्ने उल्लेख छ ।

प्रतिबन्ध पूर्व, बंगलादेशले पानको पातको निर्यातबाट मात्रै आर्थिक वर्ष २०१३/०१४ मा ३ कराेड डलर आम्दानी गरेको थियो । पछिल्लो समयमा घटेर आर्थिक वर्ष २०१९/०२० मा २४ लाख  डलरमा सिमित हुन गयो।  प्रतिबन्धपछि बंगलादेशले नीतिगत निर्णयहरू गर्दै सुरक्षित पानको पात उत्पादन र निर्यात गर्ने उदेश्यले विभिन्न उपुक्त जमिन को छनौट, अकरार खेती, अनुमगन, स्रोतको पहिचान, कृषकहरूलाई तालिम, पानको पातको नियमित परीक्षण जस्ता सुधारात्मक कदमहरू अपनाएकाे थियाे । 

यिनै नीतिगत सुधारात्माक प्रयासका नतिजा स्वरूप, सात वर्ष नपुग्‍दै बंगलादेशले प्रतिवर्ष कम्तीमा ५ करोड डलरको निर्यात आम्दानीको लक्ष्य  सहित ईयूका देशहरूमा पानको पातको  निर्यात पुनः सुरु गरिसकेको छ। यस्ता तुलनात्मक लाभका वस्तुकाे निर्यात नेपालका लागि समेत पाठ हुनसक्ने विज्ञहरुले बताएका छन् ।