पहिलो आईफोन कसरी बनाइयो ?

काठमाडौँ- अन्तर्राष्ट्रिय टेक कम्पनी एप्पलले आफ्नो १६औं सिरिजको आईफोन लन्च गरेको छ । यो नयाँ सिरिजमा एप्पलले धेरै नयाँ फिचर थपेको छ । एप्पलको नयाँ १६ सिरिजमा आईफोन १६, आईफोन १६ प्लस, आईफोन १६ प्रो र आईफोन १६ प्रो म्याक्समा चार वटा मोबाइल लन्च गरेको छ ।

यस सिरिजभन्दा पहिले, एप्पलले धेरै प्रकारका मोबाइल, ल्यापटप, स्मार्ट घडी र अन्य ग्याजेटहरू लन्च गरिसकेको छ । विश्वभरका बजारमा आईफोनको माग निकै बढेको छ । इन्टरनेटको बढ्दो माग र खपतसँगै बजारमा स्मार्टफोनको क्रेज बढेको छ, जसको स्पष्ट प्रभावले आईफोनको माग लगातार बढिरहेको छ । यसै प्रसंग आईफोनको बारेमा रोचक जानकारी यस रिपोर्टमा दिँदैछौं ।

---

पहिलो आईफोन कसरी बनाइयो ?
सन् १९७६ मा स्टिभ जब्स र उनका व्यापार साझेदार स्टिभ वोज्नियाक र रोनाल्ड वेनले मिलेर एप्पल कम्पनीको स्थापना गरेका थिए । एप्पलले सन् १९८० मा १.८ बिलियन अमेरिकी डलरको बजार मूल्यका साथ सेयर बजारमा डेब्यु गरेको थियो ।

यस वर्ष नोभेम्बरमा, स्टिभ वोज्नियाक र स्टिभ जब्सको मूल एप्पल कम्प्युटर अमेरिकामा भएको लिलामीमा ४ लाख अमेरिकी डलरमा बिक्री भएको थियो । आइपडका 'गडफादर' भनेर चिनिने टोनी फडेलले बीबीसीसँग पहिलो आईफोन निर्माणको कथा बताएका छन् ।

उनले पहिलो आईफोनको प्रोटोटाइप हराएकोसमेत खुलासा गरेका छन् । उनी हवाई यात्रा गर्नेक्रममा विमानबाट ओर्लिएर खल्तीमा हात हाल्दा फोनको प्रोटोटाइप नभेटेपछि आफु छक्क परेको बताएका थिए । टोनी फडेलले त्यति बेला स्टीव जब्सले के भन्लान् भन्ने डर लागेको बताएका छन् । यद्यपि उनको खल्तीबाट खसेको प्रोटोटाइप विमानको दुई सिटको बीचमा भेटिएको बताए ।

यो समय थियो जब माइक्रोसफ्ट जस्ता कम्पनीहरूले फोनहरूमा व्यक्तिगत कम्प्युटरहरू एकीकृत गर्ने प्रयास गरिरहेका थिए । जहाँ एप्पलले आइपडलाई सुधारेर फोनको आकार दिने प्रयास गरिरहेको थियो । त्यतिबेला एप्पलले म्याकिन्टोस कम्प्युटरमा काम गरिरहेको थियो । त्यतिबेला कम्प्युटरको साइज पिङ पङ् टेबलजस्तो थियो । 

एप्पलसँग फोन बनाउन सक्ने सीप थिएन, त्यसैले टोनीले संसारका उत्कृष्ट विशेषज्ञहरूलाई भेट्ने विचार गरे । तर जब उनी स्वीडेनको एक रेस्टुरेन्टबाट अर्को टोलीसँग डिनर गरेर फर्के, उनले आफ्ना सबै सामानहरू हराएको थाहा पाए । उनी भन्छन्, 'हामीलाई थाहा थियो यो प्रतिद्वन्द्वी कम्पनीले गरेको हो ।'

फोनमा किबोर्ड राख्नुपर्ने वा नराख्ने भन्ने विषयमा पनि बहस सुरु भएको थियो । जसका कारण टोलीभित्र ठूलो तनाव उत्पन्न भएको छ । स्टीभ आईफोनमा टचस्क्रिन भएको चाहन्थे, तर बाँकी टोली यसको विरुद्धमा थियो । अन्तत: निराश भएर एक दिन स्टिभ जब्सले स्पष्ट रूपमा भने- 'जो टचस्क्रिनको विरुद्धमा छन् उनीहरूले टोली छोड्नुपर्छ ।' यद्यपि टोलीले स्टीवबाट गोप्य रूपमा यसमा काम गर्‍यो । 

सन् २००७ मा सान फ्रान्सिस्कोमा भएको वार्षिक म्याकवर्ल्ड एक्सपोमा एप्पलका मालिक स्टिभ जब्सले पहिलो आईफोन लन्च गर्दा उनी हाँसेका थिए । तर, अहिले यो कम्पनी विश्वकै धनी कम्पनीमध्येको एक बनेको छ । र आईफोन प्रयोगकर्ताको संख्या लगातार बढिरहेको छ। एप्पलको पहिलो आईफोनमा टचस्क्रिन, वाइडस्क्रिन आइपड, मोबाइल फोन र इन्टरनेट ब्राउजर जस्ता सुविधाहरू थिए । सीएनएनका अनुसार लन्चिङका क्रममा स्टिभ जब्सले भनेका थिए, ‘म विगत साढे दुई वर्षदेखि यो दिनको प्रतिक्षामा थिएँ ।

पहिलो आईफोनको मूल्य ३९९ अमेरिकी डलर राखिएको थियो । यो आईफोनमा १६ जीबी मेमोरी, ३.५ इन्चको टचस्क्रिन र २ मेगापिक्सेल क्यामेरा जस्ता सुविधाहरू थिए । 

स्टिभ जब्सलाई आईफोन बनाउने आइडिया कहाँबाट आयो ?
सन्‌ २०१० मा डि ८ सम्मेलनमा दिइएको एक अन्तर्वार्तामा, स्टीव जब्सले आफू ट्याब्लेट बनाउने योजनामा ​​काम गरिरहेको बताएका थिए । किबोर्डबाट कसरी छुटकारा पाउन सकिन्छ र मल्टिटच गिलास डिस्प्लेमा टाइप गर्ने विचार उनले लिए । यसका लागि उनले आफ्नो टिमसँग कुरा गर्दै के हामी मल्टिटच डिस्प्ले बनाउन सक्छौं, जसले गर्दा हामीले टाइपिङबाट हात छुटाउन सक्छौं ? भनेर सोधेका थिए ।

स्टिभ जब्सले एक अन्तर्वार्तामा भनेका थिए, 'लगभग ६ महिनापछि, मेरो टोलीले मलाई मल्टिटच डिस्प्लेको बारेमा बोलायो र उनीहरूले मलाई प्रोटोटाइप डिस्प्ले देखाए' उनले अगाडि भने 'मैले यो मेरो एक महान युआइ सहकर्मीलाई दिएँ । उसले मलाई केहि हप्तापछि कल गर्‍यो । मैले उसलाई रबर ब्यान्ड र केहि अन्य चीजहरूमार्फत स्क्रोल गरेको देख्दा, यो मलाई लाग्यो कि हामीले ट्याब्लेटको सट्टा फोन बनाउन सक्छौं ।'

उनले भने 'यसपछि मैले ट्याब्लेट प्रोजेक्टलाई अलग राखें किनभने फोन बढी महत्त्वपूर्ण थियो । त्यसपछि हामीले अर्को केही वर्ष आईफोनमा समर्पित गर्‍यौँ । अब अरु आयोजनामा ​​काम गर्न सकिन्छ भन्ने महसुस भएपछि ट्याब्लेट आयोजनाको काम फेरि सुरु भयो ।'

आईफोनका कुन मोडलहरू अहिलेसम्म रिलिज भए ?

एप्पलले अहिलेसम्म जम्मा २५ प्रकारका आईफोन मोडल वा सिरिज लन्च गरिसकेको छ ।
- २००७ मा पहिलो आईफोन
- २००८ मा आईफोन ३ जी 
-२००९ मा आईफोन ३ जीएस 
-२०१० मा आईफोन ४ 
- २०११ मा आईफोन ४ एस 
-२०१२ मा आईफोन ५ 
-२०१३ मा आईफोन ५ एस 
-२०१३ मा आईफोन ५ सी 
- २०१४ मा आईफोन ६ र ६ प्लस 
- २०१५ मा आईफोन ६ एस र ६ एस प्लस
- २०१६ आईफोन एसइ
-२०१७ मा आईफोन ७ र ७ प्लस 
- २०१७ मा आईफोन ८ र ८ प्लस 
- २०१७ मा आईफोन एक्स 
- २०१८ मा आईफोन एक्सएस, एक्सएस म्याक्स र एक्सआर 
- २०१९ मा आईफोन ११ सिरिज 
- २०२० मा आईफोन १२ सिरिज 
- २०२१ मा आईफोन १३ सिरिज 
-२०२२ मा आईफोन एसइ तेस्रो जेन र १४ सिरिज 
- २०२३ मा आईफोन १५ सिरिज
- २०२४ मा आईफोन १६ सिरिज 

आईफोन बाहेक, एप्पलले अरू के बनाउँछ ?
एप्पलले कम्प्युटर बनाउन सुरु गर्‍यो । कम्पनीले आफ्नो पहिलो ल्यापटप सन् १९९१ मा सार्वजनिक गरेको थियो । यसपछि कम्पनीले आफ्नो पहिलो म्याकबुक सन् २००६ मा लन्च गर्‍यो । यसबाहेक एप्पलले आईप्याड, आईफोन, स्मार्टवाच, एयरपड्स, भिजन र यी उपकरणहरूसँग सम्बन्धित सामानहरू बनाउँछ । एप्पलले आफ्नो पहिलो आईप्याड २०१० मा, स्मार्टवाच २०१५ मा, एयरपड्स २०१६ मा र भिजन २०२४ मा लन्च गरेको थियो ।

स्मार्टफोनको संसारमा आईफोनलाई सबैभन्दा सुरक्षित मानिन्छ । यसका धेरै कारण छन् । कम्पनीको आधिकारिक वेबसाइटका अनुसार आईफोनहरूमा 'सेक्युरिटी चेक' जस्ता सुविधाहरू समावेश छन्, जसले प्रयोगकर्ताको व्यक्तिगत जानकारी सार्वजनिक गर्नबाट रोक्छ।

यद्यपि, यो सुविधा आईओएस १६ वा पछि चल्ने आईफोनहरूमा मात्र उपलब्ध छ । 'सेक्युरिटी चेक' अन्तर्गत आईफोनमा केही एपहरू उपलब्ध छन् जसले व्यक्तिगत जानकारीलाई सेयर हुनबाट जोगाउँछ । आईफोनमा 'सुरक्षा जाँच' सुविधा प्रयोग गर्न, प्रयोगकर्तासँग दुई-कारक प्रमाणीकरण प्रयोग गर्ने एप्पल आईडी हुनुपर्छ । आईफोन चोरी भएमा वा हराएमा, आईफोनमा एक विशेष सुविधा छ, जसले प्रयोगकर्ताको जानकारी गोप्य राख्छ । यस बाहेक ह्याकिङ भाइरस वा साइबर आक्रमणबाट जोगाउन मोबाइलमा फिचरहरू पनि उपलब्ध छन्, जसले आईफोनलाई अझ सुरक्षित बनाउँछ । यसको जिवित उदाहरण पेगासस सफ्टवेयरसँग सम्बन्धित केस हो जुन गत वर्ष प्रकाशमा आएको थियो । यस समयमा धेरै भारतीय राजनीतिज्ञहरूको आईफोनहरूमा सुरक्षा सम्बन्धी अलर्ट आयो ।

आईफोनलाई लिएर प्रयोगकर्तामा अर्कै किसिमको क्रेज देखिएको छ । जसका कारण धेरै पटक प्रयोगकर्ताहरूले धेरै महँगो मूल्य तिरेर पनि आईफोन किन्न रुचाउँछन् । गत वर्ष (२०२३) पहिलो मोडलको आईफोन (२००७ मोडल) किन्न एक व्यक्तिले १,९०,३७२ अमेरिकी डलर तिरेपछि यस्तै घटना बाहिर आएको थियो । यस आईफोनको विशेषता यो पहिलो ४ जीबी मोडलको आईफोन थियो ।