लैङ्गीक समानताका प्रवर्धनमा नेप्सेसँग आइएफसीको सहकार्य

काठमाडौँः लैंगिक समानता प्रवर्धन तथा अर्थतन्त्रको दिगो विकासका लागि महिलाको सहभागिता अभिवृद्धि गर्न विश्व बैंक समूहको अन्तर्राष्ट्रिय वित्त निगम (आइएफसी)ले नेपाल स्टक एक्स्चेन्ज (नेप्से)सँग साझेदारी गरेको छ । नेप्सेसँगको साझेदारीमा महिलाहरूलाई आर्थिक अवसरमा समावेश गर्न उनीहरूमा वित्तीय साक्षरता अभिवृद्धि गर्ने र लैंगिक समानताका लागि अर्थपूर्ण काम गर्ने बताइएको छ । 

यो कार्यक्रम कोभिड–१९ ले विषम ढङ्गले प्रभाव पारेको छ । विश्वभर श्रम शक्तिका रूपमा महिलाहरूको उपस्थिति ३९ प्रतिशत भएपनि महामारीका कारण ५४ प्रतिशतले रोजगारी गुमाएका छन् । 

---

‘लैंगिक समानताका लागि स्टक मार्केटबाट घण्टी बजेको छ, आइएफसीसँग सहकार्य गर्न पाउँदा हर्षित छौं,’ नेप्सेका अध्यक्ष लक्ष्मण न्यौपानेले भने, ‘यो सहकार्य विश्वभरका १०० स्टक एक्स्चेन्जहरूसँग एकसाथ शुरु भएको छ । श्रमशक्ति, अर्थतन्त्र, पुँजीबजार सबैठाउँमा महिलाको सहभागित वृद्धि सही मात्र होइन, यो सशक्त आर्थिक चेत पनि हो ।’

नेप्सेका महाप्रबन्धक चन्द्रसिंह साउदले महिलाहरूमा वित्तीय साक्षरता बढाउन अत्यावश्यक रहेको उल्लेख गरे । लैंगिक समानताले उदयमान अर्थतन्त्रहरूमा आर्थिक, वातावरणीय, सामाजिक र सुशासनका लाभ हासिल गर्न सकिने बताइएको छ । विश्वभर व्यवसायिक नेतृत्वमा १७ प्रतिशत मात्र महिला छन् । 

‘विश्वभरका अर्थतन्त्रहरू विश्वव्यापी महामारीबाट पुनरूत्थानका लागि संघर्षरत छन्, महिलाको सहभागिताले पुनरुत्थानको गति तीव्र हुनेछ भने आर्थिक पुनरुत्थान समावेशी समेत हुनेछ,’ युएन ग्लोबल कम्प्याक्टका अध्यक्ष प्रदीपमान वैद्यले भने । 

नेपालमा व्यवसायिक कम्पनीहरूको सञ्चालक समितिमा महिलाको प्रतिनिधित्व अत्यन्त न्यून छ । आइएफसीले हालै गरेको अध्ययनमा २० कम्पनीका १३२ सञ्चालकमध्ये १२ जना (अर्थात् ९ प्रतिशत) मात्र महिला छन् । नेपालमा २०६६ सालमा जारी कम्पनी कानुन अनुसार सञ्चालक समितिमा एकजना महिलाको प्रतिनिधित्व हुनुपर्नेछ । तर १० जना सार्वजनिक कम्पनीमध्ये तीनओटामा मात्र महिला सञ्चलकको प्रतिनिधित्व छ ।

आइएफसीका आवासीय प्रतिनिधि बाबाकार एस फाएले उर्जा क्षेत्रका १८ कम्पनीको सञ्चालक समितिमा महिलाहरूको प्रतिनिधित्वले उत्साहीत बनाएको बताए । दक्षिण एसियमा महिला सञ्चालक रहेका कम्पनीहरूले तुलनात्मक रूपमा राम्रो प्रतिफल हासिल गरेको उनको भनाइ थियो । 

सन् २०२१ को ‘रिङ द बेल फर जेण्डर इक्वालिटी’ आइएफसी, द वल्र्ड फेडरेसन अफ एक्चेन्जेज, सस्टेनेबल स्टक एक्स्चेन्जेज इनिसियटीभ, युएन ग्लोबल कम्प्याक्ट र वुमन इन एक्स्चेन्ज ट्रेडेड फन्डको विश्वव्यापी साझेदारीको सातौं वर्ष हो ।