उर्जा क्षेत्र सहयोग सम्बन्धी नेपाल–भारत संयुक्त भिजनमा के छ ?
काठमाडौं- नेपाल र भारतले शनिबार ऊर्जा क्षेत्र सहयोग सम्बन्धी ‘भारत–नेपाल संयुक्त भिजन’ जारी गरेका छन् । प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको भारत भ्रमणको समयमा नयाँदिल्लीबाट उक्त भिजन जारी गरिएको हो ।
जारी गरेपछि दुवै देशका प्रधानमन्त्रीले भारत–नेपाल संयुक्त भिजनलाई उर्जा क्षेत्रको ठूलो उपलब्धी बताएका थिए । भिजनमा दुवै देशका प्रधानमन्त्रीले केही बुँदामा सहमति जनाएका छन् ।
नेपालमा विद्युत उत्पादन आयोजनाहरूको संयुक्त विकास, अन्तरदेशीय प्रसारण पूर्वाधारको विकास, पारस्परिक लाभ, बजारको माग र प्रत्येक देशको लागू घरेलु नियमका आधारमा दुवै देशको विद्युत बजारमा उपयुक्त पहुँचसहितको द्वि–दिशात्मक ऊर्जा व्यापार, राष्ट्रिय ग्रिडको समन्वयात्मक सञ्चालन र नयाँ सूचना, प्रविधि र ज्ञानको संस्थागत आदानप्रदान लगायत ऊर्जा क्षेत्रमा पारस्परिक रूपमा लाभदायक द्विपक्षीय सहयोग विस्तार र सुदृढ गर्ने अभूतपूर्व अवसरहरू रहेको कुरालाई भिजनमा दुवै प्रधानमन्त्री स्वीकारेका छन्।
सबै सहभागी पक्षहरूबीच पारस्परिक रूपमा सहमत सर्तहरू र सर्तहरूको अधीनमा बिबीआइएन फ्रेमवर्क अन्तर्गत आफ्ना साझेदार देशहरूलाई समावेश गर्न यस्तो सहयोग विस्तार गर्न सकिने भिजनमा उल्लेख छ । बिबीआएन बंगलादेश, भुटान, भारत र नेपाल सम्मिलित उपक्षेत्रीय संगठन हो ।
‘तिनीहरूको सम्बन्धित राष्ट्रिय नीतिहरू र जलवायु परिवर्तन प्रतिबद्धताहरूको आधारमा, नवीकरणीय ऊर्जा उत्पादन, विशेष गरी जलविद्युतलाई तिनीहरूको ऊर्जा साझेदारीको आधारशिला बनाउन,’ भिजनमा बिबीआइएनलाई समेट्नुको कारण उल्लेख गरिएको छ ।
नेपालको नवीकरणीय उर्जा क्षेत्रमा, विशेषगरी जलविद्युत क्षेत्रमा भारतीय लगानीले दुवै देशलाई रोजगारी सृजना गर्ने भिजनमा जनाइएको छ । आफ्नो अर्थतन्त्रलाई मजबुत बनाउन, निर्यात आम्दानीमा बृद्धि गर्न र औद्योगिक तथा वित्तीय क्षमताको थप विकासमा योगदान पुर्याएर दुवै देशलाई फाइदा पुर्याउने क्षमता उर्जा क्षेत्रमा रहेको र यसमा आपसी सहमतिमा साझेदारी गर्ने कुरा पनि भिजनमा समेटिएको छ ।
नेपालले भारतीय कम्पनीहरूलाई नेपालको जलविद्युत क्षेत्र लगायत सम्भाव्य नवीकरणीय ऊर्जा परियोजनाहरूको विकास, निर्माण र सञ्चालनमा लगानी गर्न आह्वान गरिएको छ । यसमा पारस्परिक लाभकारी साझेदारी मार्फत ‘स्टोरेज’ परियोजनाहरुमा समेत काम गर्न सकिने जनाइएको छ ।
दुवै देशका प्रधानमन्त्रीहरू यस संयुक्त भिजनको आधारमा परियोजनाको कार्यान्वयनलाई प्राथमिकतामा राखी गति प्रदान गर्न सहमत भएका छन् । उनीहरुले पारस्परिक सम्मान र समानताको आधारमा एकअर्काको राष्ट्रिय विकास र समृद्धिलाई निरन्तरता दिने सहमति समेत भिजनमा गरेका छन् ।
न्युज कारखाना
