Ekagaj Logo
२२ कात्तिक २०८१, बिहीबार
(Thursday, 07 November, 2024)

प्रमुख समाचार

चाडपर्व र बाली थन्क्याउने चटारो सँगसँगै

इकागज | कात्तिक १७, २०८०

महोत्तरी- मध्य कात्तिक कटेसँगै महोत्तरीका किसानलाई चटारो बढेको छ । खेतमा  धान पाकेर खेत पहेँलपुर छ । आलु, कोभी, भाण्टासहितका हिउँदे तरकारी, गहुँ, दलहन र उखु लगाउने बेला । यसैबेला मुख्य चाडपर्व तिहार र छठको रमझम छ । यहाँका किसानलाई अहिले राष्ट्रिय महत्वका पारम्परिक चाडपर्वसँगै धान थन्क्याउने र हिउँदे बाली लगाउने चटारो सँगसँगै परेको छ ।

जिल्लाको मध्य र दक्षिणी क्षेत्रमा अलि ढिलो पाक्ने धान लगाउने गरिन्छ । तर उत्तरी क्षेत्रमा हिउँदे बाली लगाउन पछि खेतबारी रुखिने हुँदा चाँडै (कात्तिकमा) पाक्ने धान लगाइने गरिन्छ । यसपालि कात्तिक दोस्रो साताभित्र दसैँ सकेका किसानलाई अन्तिम सातामा दिवाली र त्यसलगत्तै छठले छोप्दैछ ।

 यसैबेला मुख्यबाली (धान) काट्ने, दाइँ गर्ने र थन्क्याउनु छ । हिउँदे आलु, कोभी र भाण्टासहितका तरकारी बाली लगाउन बेला बित्दैछ । धान काट्नासाथ गहुँ, दलहन (चना, मुसुरो, रहरिया, केराउ), तेलहन–तोरी, सस्र्यू, आलस) मसला (धनियाँ) र उखु रोपिनु छ । चाडवाडको रमझम र खेतीपातीको चटारो सँगसँगै पर्दा आफूहरूलाई अहिले भ्याइनभ्याई परेको किसान बताउँछन् ।

“मुखमा चाडवाड छन्, खेतमा वर्ष दिन खाने अन्न (धान) पहेँलपुर भएर पाकेको छ, राम्ररी सास फेर्ने फुर्सद छैन”, भङ्गाहा–५ कर्पुरगन्जका रामजुलुम सर्दार भन्छन्, “सबैलाई पर्व लागेको हुँदा जनमजदुर (कृषि कार्यका श्रमिक) पनि पाइँदैनन्, घरका केटाकेटी चाडवाडकै रमाइलोमा छन्, अहिले धपेडी छ ।” तिहार र छठजस्ता मुख्य पर्वको मुखमा यहाँका किसानलाई धान काट्ने, झाँट्ने र थन्क्याउनेसँगै तोरी छर्ने बारीको खनजोत गर्न पनि भ्याइनभ्याई परेको सर्दार बताउनुहुन्छ ।  

अहिले कतिले धान काटेर खेतमै सुकाएका छन् । कति खलोमा धान चुट्दैछन् । यता घरमा लिपपोत र सिङ्गारपटारको चटारो छ । खुसी र उज्यालोको पर्व दिवाली आ–आफ्ना सावगासअनुसार सबैले मन फुकाएर मनाउने परम्परा छ । गृहस्थ जीवन यी सबैको चाँजोपाँजोको जोड रहेको भङ्गाहा–४ पलारका ८० वर्षीय चौठी बाँतर बताउँछन् ।

जिल्लाको उत्तरी क्षेत्रमा अहिले हिउँदे बाली लगाउने ठीक बेला परेको छ । कात्तिक अन्तिम साताको प्रारम्भमा रोपिने उखु, त्यसै बेला छरिने गहुँ र त्यसअघि दलहन चना, मुसुरो र केराउसहितका फसल कात्तिकमै लगाइसक्नुपर्ने हुँदा अहिले खेतबारी जोतखन गर्ने बेला छ ।

त्यसैगरी कतिपय किसान दिवाली र छठलक्षित आम्दानी लिन उखु पेलेर सख्खर बनाउन थालेका छन् । यसैबेला पुस–माघमा उत्पादन लिइने आलु, कोभी, भाण्टासहितका तरकारी बाली लगाउन पनि बेला भड्किदो छ ।

पछिल्ला दुई–तीन दशकयता कृषि श्रमिक रोजगारीका लागि भारतको पञ्जाव र हरियाणा जाने क्रम बढेसँगै यहाँको खेतीपाती निकै अप्ठ्यारो बन्दै गएको किसान बताउँछन् ।  “अब जनमजदुर छैनन्, सबै मुग्लान (भारत) जान्छन्, खेतीपाती धान्न सकस छ”, गौशाला–१० लक्ष्मीनियाँका किसान लक्ष्मी महतो भन्छिन्, “अब घरमा खेतीपातीका काम गर्नसक्ने परिवारजन हुनेले मात्र खेती धान्न सक्छन् ।” 

स्थायी सिँचाइको प्रबन्ध नहुँदा जिल्लाका ९० प्रतिशत खेतीयोग्य जग्गा आकाशे पानीको भरमा छ । यो समस्यासँगै बीउ, मलखाद र खेतीका बेला सुलभ ऋणसम्म पनि नपाउँदा किसान अब खेतीबाट विरक्तिँदै गएका छन् । तीन तहका सरकार भए पनि किसानका समस्या ज्यूँका त्यूँ छन् । रासस

ओली भन्छन्- स्वास्थ्य कस्तो छ भनेर सोध्‍नेलाई अझै २० वर्ष राजनीति गर्ने जवाफ दिन्छु

इकागज | कात्तिक १७, २०८०

काठमाडौँ- नेकपा एमालेका अध्यक्ष एवं पूर्वप्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले आफ्नो आलोचना गर्न नसकेपछि विरोध भइ...

नेपाल प्रहरी र ट्राफिक प्रहरीले समाते १० क्‍वीन्टल चिनी

इकागज | कात्तिक १७, २०८०

काभ्रेपलाञ्चोक- काभ्रेपलाञ्चोकको धुलिखेलसँग जोडिएको विपी राजमार्गबाट पूर्वी तराईका विभिन्न स्थानबाट चिनी ...

टी-२० विश्वकप छनोट : नेपाल र युएई भिड्दै, जित्‍ने टिम विश्‍वकपमा छनोट

इकागज | कात्तिक १७, २०८०

काठमाडौँ- आईसीसी टी-२० विश्वकप एसिया छनोटअन्तर्गत नेपाल र संयुक्त अरब इमिरेटस (युएइ)बीच प्रतिस्पर्धा हुँ...

माछापुच्छ्रे गाउँपालिका भित्रको पदमार्गमा जाने बाह्य पर्यटकलाई तीनथरी शुल्क

धनबहादुर गुरुङ | कात्तिक १६, २०८०

पोखरा- कास्कीको माछापुच्छ्रे गाउँपालिकाले गत शुक्रबार आफ्नो पालिकाभित्रको पदमार्गमा जाने आन्तरिक तथा...

राष्ट्रिय सभा : विपीन जोशीको रिहाइको पहलदेखि संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिवको चर्चा

इकागज | कात्तिक १६, २०८०

काठमाडौँ- राष्ट्रिय सभाको आजको बैठकमा सांसदहरूले इजरायलमा हमास समूहको नियन्त्रणमा रहेकाे भनिएका ...

नेपालको स्वास्थ्य प्रणाली सुधार गर्न विश्व बैंकले दियो १० करोड डलर बराबरको ऋण

इकागज | कात्तिक १६, २०८०

काठमाडौँ -नेपालको स्वास्थ्य प्रणालीको गुणस्तर, पहुँच र उत्थानशीलता सुदृढीकरण गर्न विश्व बैंकले अन्तर्राष्ट्रि...